Hoe vind je een waterrietzanger?

De waterrietzanger is een aansprekende soort. Het is één van de zeldzaamste broedvogels in Europa met een heel klein verspreidingsgebied. De soort broedt in Europa vrijwel alleen in Wit-Rusland, Oekraïne en Oost-Polen. Toch worden er jaarlijks in kleine aantallen gevonden in Nederland. Hoe ga je te werk om deze soort te vinden?

Herkenning

Het overgrote deel van de vogels die worden gevonden zijn 1^e kalenderjaar vogels. Ze lijken op het eerste gezicht sterk op de gewone rietzanger, maar als je wat beter kijkt zie je een aantal kenmerkende verschillen. De eerste indruk van een waterrietzanger is vaak wat geler. Kenmerken die diagnostisch zijn is onder andere de lichte teugel en de veel sterker getekende bovendelen. De rugtekening wordt bij waterrietzanger ook wel aangeduid als ‘tramrails’. Een rietzanger kan dit ook hebben maar in veel mindere mate. waterrietzanger is meestal ook meer gestreept dan de eietzanger op de flanken en de bovenstaartdekveren.

Op geluid zijn ze in het najaar ontzettend moeilijk te onderscheiden. Waterrietzanger laat wat vaker een korte ‘tek’ horen, maar jonge rietzangers kunnen vergelijkbare geluiden maken.

Tijd van het jaar

De waterrietzanger wordt vaak gezien als één van de eerste zeldzaamheden die in het najaar kan worden gevonden. De ‘normale mens’ denkt bij het woord najaar aan oktober en november, voor de fanatiekere vogelaar begint dit echter al in juli! Veruit de beste tijd om deze soort te vinden is in de eerste week van augustus. Vaak worden de eerste vogels al eind juli gevonden, maar de piek ligt vrijwel elk jaar op 7-9 augustus. De rest van augustus is ook niet slecht, maar dan nemen de aantallen al duidelijk af. Daarbuiten zijn er ook enkele gevallen in mei en september.

Hoeveel waterrietzangers er worden gezien verschilt wel per jaar. Dit heeft voor een groot deel te maken met de weersomstandigheden in de juiste periode, maar ook aan bijvoorbeeld broedsucces in de broedgebieden.

Plekken

De eerste week van augustus naar buiten lijkt dus een belangrijke vereiste, maar waar ga je zoeken? Waterrietzangers broeden in gebieden met laag riet met zeggebegroeiing, veel lagere vegetatie dan waarin we onze Nederlandse rietzangers vaak vinden. Ook op trek zijn dit goede plekken om ze te vinden.

Traditioneel zijn Bakkersdam bij Petten en de Westplaat bij Oostvoorne en Lentevreugd bij Wassenaar goede plekken om op zoek te gaan. De laatste jaren duiken ze ook vaker op in nieuw ontwikkelde natuurgebieden in het binnenland met deze lage begroeiing, zoals Polder Arkemheen, de Dordtse Biesbosch en de Eendragtspolder bij Zevenhuizen. Natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen en worden ze ook in rietkragen en velden gevonden.

Mocht je het najaar dus goed willen starten, ga dan begin augustus op zoek naar deze prachtige soort! Zomervakantie voor veel mensen, aan tijdgebrek kan het dus niet liggen. Het loont overigens wel om vroeg op te staan, rond zonsopgang zijn ze het meest actief.