Zion de zomertortel vertelt

Wie het levensmotto “vroeger was alles beter” hooghoudt, is meestal niet de meest opbeurende aanwezigheid. Van conservatieve mopperaars wordt immers niemand blij. Ik probeer dan ook niet te veel achterom te kijken en mijn karakter is in de basis ook optimistisch, maar het wordt me de laatste tijd wel erg moeilijk gemaakt… Ik ben Zion de zomertortel en dit is mijn verhaal.

Zorgen

Ik ben geboren in 2014 nabij Oostkapelle op het Zeeuwse Walcheren. Daarmee ben ik de oudste zomertortel uit de regio en heb ik dus inmiddels het één en ander meegemaakt. En laat ik meteen even waarschuwen: mijn verhalen zijn niet bepaald vrolijk stemmend…

Mijn leven heeft vooral in het teken gestaan van zorgen en onrust, van vallen en opstaan, van onwel bevinden en rusteloosheid. Natuurlijk zijn er ook best periodes van rust en welvaart, maar ik durf daar nauwelijks van te genieten omdat ik weet dat er altijd bittere tijden op de loer liggen.

En eerlijk is eerlijk, alle zorgen die wij tegenwoordig het hoofd moeten bieden, zijn door jullie mensen gecreëerd. Toch zal ik niet te hard foeteren. Ten eerste is dat niet de aard van dit beestje en ten tweede realiseer ik me dat we jullie ook weer nodig hebben voor de oplossingen.

Waar het precies over gaat? Welnu, mijn jaar bestaat uit grofweg drie delen: broeden, de winter in Mali en het heen en weer vliegen tussen Mali en mijn Zeeuwse thuis. En geen van deze delen biedt daadwerkelijk een adempauze.

Het reizen

Laten we beginnen met het reizen, waaraan ik mijn vroegste herinneringen heb. Ik weet nog dat ik als jong en enig kind met enkele andere zomertortels rondscharrelde op een akker vlakbij Oostkapelle en dat de één na de ander met de noorderzon verdween. Toen ik uiteindelijk nog met één jongeling over was, besloten we op een goede dag ook maar te vertrekken. Gek genoeg was de richting voor ons beide meteen duidelijk en voelde het vertrek alsof het zo moest zijn.

Na twee dagen bijna onafgebroken vliegen kreeg ik te maken met mijn eerste traumatische ervaring. Uit het niets hoorde ik drie doffe knallen en mijn vriendje, dat vlak voor me vloog, leek letterlijk te ontploffen en duikelde levenloos naar beneden. Ik besefte nauwelijks wat er gebeurde, maar begreep meteen dat het zaak was om zo snel mogelijk weg te komen. Ik hoorde achter me nog enkele dreunen, maar bleef doorvliegen en wonder boven wonder wist ik de plek des onheils ongeschonden achter me te laten. Doodsbang, met zwaar gemoed en alleen vervolgde ik mijn weg.

Mali

Twee weken later bereikte ik een willekeurige maar weelderige plek die goed aanvoelde. Deze plek bleek in Mali te liggen en ik kom hier nog elke winter. Ik hoorde van daar ook verblijvende soortgenoten dat de knallen van mensen kwamen die ons voor de lol uit de lucht schoten. Lees die zin nog eens en denk daar eens goed over na…

Sinds deze zomer heb ik het traject Mali-Zeeland inmiddels 18 keer afgelegd en ben ik meermaals door het oog van de naald gegaan. Tweemaal ben ik mijn partner kwijtgeraakt en vijfmaal heb ik voor mijn ogen andere soortgenoten levenloos naar beneden zien dwarrelen. Nog veel vaker heb ik de doffe knallen om me heen gehoord, een geluid dat me inmiddels een onbeschrijfelijke angst inboezemt.

Woestijn

Dan de winter in Afrika. Het lijkt wel of het leven hier elk jaar een stukje lastiger wordt. In “mijn” gebiedje wordt het voedselaanbod steeds kariger. Het ooit zo groende paradijsje lijkt steeds meer op de eindeloze woestijn die we jaarlijks tweemaal passeren. Sinds enkele jaren komt er nog eens bij dat twee mannen uit de buurt af en toe naar onze slaapboom komen om uit het niets op ons te schieten. Ook dit heeft al meerdere trauma’s opgeleverd, maar blijkbaar heb ik tot nu toe steeds een engeltje op mijn schouder gehad.

Ik hoor jullie denken: ga dan weg! Dat is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Vogels zijn hardnekkige gewoontedieren en ik vorm daarop geen uitzondering. Geen veer op mijn lijf denkt eraan om te verhuizen. Ratio en gevoel spreken elkaar keihard tegen, maar ik kan simpelweg niets anders dan de eerste laten winnen.

Broeden

Ook in Zeeland gaat het niet van een leien dakje. Allereerst is het lastig om na de uitputtende reis vanuit Afrika genoeg voedsel te vinden om op kracht te komen. Het lijkt wel of jullie van het landschap tegenwoordig het verlengde van jullie interieur proberen te maken: het is steriel en aangeharkt. Jullie stofzuigen de tuinen en akkers nog net niet, maar het scheelt niet veel meer. De rommelveldjes waar we zo van houden zijn letterlijk en figuurlijk steeds dunner gezaaid.

Voordat we überhaupt aan kinderen kunnen denken, zullen we eerst zelf in conditie moet zijn en dat is geen sinecure. Daarnaast moest ik in twee verschillende jaren eerst weer een nieuwe vrouw aan de haak zien te slaan en met de dunne spoeling valt dat niet mee. Er ging beide keren dan ook een jaar van single zijn overheen. Ook het uiteindelijk grootbrengen van hongerige kinderen vreet kracht, wederom doordat het vinden van zaden, van bijvoorbeeld koolzaad of varkensgras of niet-geoogste resten, niet meer vanzelfsprekend is. Als we dus al aan kinderen toekomen, laten we het bij één nestje; dan is de koek wel op…

Afgesproken?

Ik ben niet uit op medelijden, al zou dat niet eens onterecht zijn. Nee, waar ik op uit ben is jullie medewerking. En overdreven hebberig of onrealistisch ben ik niet, ik heb maar twee wensen. Ten eerste: ga eens wat minder netjes om met het land. Laat het lekker verwilderen, houd eens wat stukjes rommelig, maai niet, laat oogstresten liggen. Het zou ons ontzettend helpen om vlot op kracht te komen en te blijven. Ten tweede: stop met knallen. Alsjeblieft, stop met knallen. Wat hebben we jullie ooit misdaan om deze moordpartij te verdienen? Er zijn zo veel voorwerpen waarop je naar hartenlust kunt schieten, maar laat ons leven. Wij willen, net als jullie, gewoon leven…

Zullen we dat dan bij deze afspreken? Dan hoef ik nooit meer te zeggen dat vroeger alles beter was!