Olaf Klaassen is inmiddels een bekend gezicht in het vogelwereldje. Hij is vogelgids, heeft lang bij Sovon gewerkt en is vaak buiten te vinden. Als je veel in het veld bent is de kans groot dat je hem een keer ontmoet hebt. Momenteel woont hij in Pannerden (Gelderland) en is hij veel in de natuurgebieden van de Gelderse Poort te vinden. Naast enthousiast vogelaar is hij ook de kakelverse eindredacteur van Vogelskijken.nl. Hoog tijd dus om eens kennis met hem te maken!
Wanneer en waarom ben je begonnen met vogels kijken?
Mijn vroegste vogelherinnering is van een blauwe kiekendief die ik met zijn typisch ‘schommelende’ vlucht zag jagen boven de duinen van Ameland. Ik wist niet wat voor vogel ik had gezien, maar ik had wel het gevoel dat het iets bijzonders was en mijn nieuwsgierigheid was geprikkeld. Mijn ouders hadden niet echt iets met natuur maar ze hebben toen wel voor mij een ‘vogelwaaier’ van Kees Kervels gekocht. Met behulp van die waaier kwam ik erachter dat ik een kiekendief had gezien. Daar had ik nog nooit van gehoord. Dat was voor mij echt het begin van mijn serieuze interesse in vogels.
Niet veel later ben ik door een vriendje bij de NJN (Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie) gehaald terwijl ik met mijn 10 jaar eigenlijk nog te jong was. Bij de NJN ben ik mijn hele middelbareschooltijd actief geweest. Ik kon mij helemaal vinden in die brede interesse voor natuur in een omgeving waar ook werd getekend, muziek werd gemaakt, gekookt en gedanst: alles kon.
Wat doe je in het dagelijks leven?
Ik ben beroepsmatig met vogels bezig, inmiddels zo’n 25 jaar. Dat begon allemaal als veldmedewerker bij Sovon. Sinds een jaar heb ik een eigen excursiebedrijf: KiekenmetOlaf, maar ik ben al langer actief als vogelgids voor BirdingHolland. Tot enkele jaren geleden werkte ik bij Sovon. Mijn laatste klus was als meetnetcoördinator voor het Meetnet Slaapplaatsen, dat ik grotendeels zelf heb opgezet. Dat was een prachtig project waar ik warme herinneringen aan koester. Uiteindelijk ben ik het buiten zijn echter meer en meer gaan missen.
Naast het gidswerk neem ik als freelancer nog vogelinventarisatie- of onderzoeksklussen aan en ben ik dus werkzaam als eindredacteur van Vogelskijken.nl. In mijn vrije tijd ben ik eerlijk gezegd ook vooral met vogels bezig, maar ik hou ook van kunst en muziek (ik zing en speel piano) en ik maak graag uitjes met mijn gezin.
Welk type vogelaar ben je?
Voor mij is de beleving heel belangrijk, ik kijk het liefst naar een vogel in een mooie en natuurlijke omgeving waar de vogel zich thuis voelt. Ik wil daar onderdeel van uitmaken, er het liefst middenin zitten, ik ga dus vaak buiten de paden. In de Gelderse Poort zijn bijvoorbeeld veel struingebieden te vinden waar dat kan en mag, en voor mijn inventarisatieklussen beschik ik over terreinontheffingen waarmee ik van de paden mag afwijken.
Mijn belangrijkste drijfveer is mijn nieuwsgierigheid naar de relatie tussen de vogel en de plek waar hij verblijft: om er een nest te bouwen, voedsel te zoeken, te rusten of te slapen. Een verdwaalde zeldzame zangvogel in een woonwijk interesseert mij om die reden veel minder.
Wat is je lievelingssoort en waarom?
Kiekendieven nemen wel een apart plekje in, in het bijzonder de blauwe kiekendief omdat het daar voor mij allemaal mee begon. Ik vind het fascinerend dat ze op de grond broeden en elkaar opzoeken om samen te overnachten. En natuurlijk hebben ze een oogstrelende jachttechniek.
Ik heb vanaf 2004 broedbiologisch onderzoek gedaan naar deze soort op de Waddeneilanden, in opdracht van Vogelbescherming Nederland. Ik nam in dat onderzoek Ameland voor mijn rekening. Wat me nog sterk bijstaat is dat je de vogels echt op individueel niveau leert kennen. Zelfs als je ze op uiterlijke kenmerken moeilijk kunt onderscheiden weet je na verloop van tijd precies welk individu je in de kijker hebt op basis van gedrag. Denk daarbij aan de wijze waarop een vogel reageert op verstoring of het geluid dat vrouwtjes maken bij het bedelen. De ene vogel was merkbaar assertiever en extraverter dan de andere. Het langzaam leren kennen van de karakters van de verschillende kiekendieven was een heel bijzondere ervaring.
Aan dit mooie onderzoek kwam voor mij helaas op een verdrietige manier een einde in 2009. Dit was namelijk het eerste jaar waarin er geen broedende blauwe kiekendieven meer zijn gevonden op Ameland.
Welke soort wil je nog heel graag zien?
De sperweruil staat hoog op mijn verlanglijstje, maar dan niet een verdwaald exemplaar op een industrieterrein, zo wil ik niet mijn eerste sperweruil zien. Ik zie er veel liever één ergens op een kapvlakte in de taiga van Noorwegen boven in een kwijnende spar, in het landschap waar hij in zijn element is.
Heb je een leuke anekdote uit jouw persoonlijke vogelkijk-geschiedenis?
Ik zag ooit een schreeuwarend toen ik met een vriend roofvogeltrek aan het tellen was op de telpost Eltenberg. Dat was in oktober 2000, de tijd van de fotorolletjes. We konden de vogel uitgebreid bewonderen want al cirkelend kwam hij recht over. Mijn vriend had gelukkig een camera bij zich zodat we met bewijs thuis konden komen. Hij klikte er lustig op los. Eenmaal thuisgekomen belde hij me enigszins beschroomd op: er bleek geen rolletje in het toestel te zitten! We hebben enorm gelachen en het kon ons niet zoveel schelen, we hadden immers een prachtige waarneming gedaan, maar ik denk nog steeds dat weinig mensen geloven dat we echt een schreeuwarend hebben gezien.
Wat heeft jou het meest geholpen bij het vogels herkennen?
Mijn NJN-tijd waarin ik leerde dat kennis over de relatie tussen de vogel en het landschap de trefkans enorm vergroot. Verder is mijn advies om echt bewust te kijken. Kijk met aandacht naar een vogel, met en zonder verrekijker, ook nadat je de soort al met zekerheid hebt vastgesteld. Beschouw elke waarneming als een kans om een vogel zo lang mogelijk te volgen: hoe vliegt hij, hoe beweegt hij, hoe jaagt hij? Als je al deze informatie (onbewust) opslaat, wordt het steeds makkelijker om vogels op ‘jizz’ te herkennen.
Vertel eens over je laatste vogeltocht
Dat was een zoektocht naar een klapekster in de uiterwaarden van de Rijn. Ik probeer uit te zoeken hoe groot zijn winterterritorium is en welke prooien het gebied aantrekkelijk voor hem maken. Wat me opviel was dat de vogel die ik volgde eigenlijk alleen maar aan kwam met insecten zoals libellen, hommels en wespen, ondanks dat het al november was. Mestkevers en muizen waren er nog niet bij.
Meer over Olaf Klaassen
Olaf Klaassen is met zijn bedrijf te vinden op Instagram (@kiekenmetolaf) en Facebook (www.facebook.com/kiekenmetolaf). Kijk ook even op zijn website, www.kiekenmetolaf.nl, waar je zijn excursies kunt boeken.
Eén reactie
Inspirerend. Geloofwaardig, eens