Astrid Kant (1965), ook wel ‘Grutto-Astrid’ genoemd. Een vrouw met een ongekende passie voor het beschermen van de natuur en in het bijzonder de grutto. Astrid werd geboren in Woudrichem. Op haar geboortekaartje stond zelfs al een vogeltje. Nu kijkt zij al vijftig jaar naar vogels, woont in Gellicum en werkt wanneer zij niet met grutto’s bezig is als mondhygiënist. Ze is getrouwd met Ronald Messemaker en alles in hun leven gaat over vogels. Het huis staat vol met natuursouvenirs van reizen die zij maakten, en waar nog plek over is scharrelt één van de in huis genomen zwerfkatten rond. Astrid heeft geen kinderen. Of nou ja, ze heeft er 40.000 rondvliegen. De grutto’s zijn haar kinderen.
Wat is je vroegste herinnering aan vogels kijken?
Als jong meisje ging ik regelmatig naar Texel. Samen met mijn zus werden we dan veel te vroeg wakker. Als vermaak op de vroege ochtend nam mijn vader ons dan mee op pad om scholeksters te zoeken. Of ik ging met een neefje met een groene thermosfles en een groen tasje de natuur in om konijnen te tellen.
Hoe is dit van vogels kijken naar beschermen gegaan?
Een paar momenten uit mijn jeugd brachten mij op het pad van bescherming. Op Terschelling ging ik mee op excursie met de boswachter. Deze man had een groene bus volgeladen met netten en andere vogelspullen. Ik dacht toen maar een ding: dat wil ik ook! Ook zag ik eens een poster van Ad Cameron (tekenaar). Op de poster zag je een melkbusdeksel die je over een kievitsnest moest plaatsen tijdens het mesten. Ik keek ernaar en dacht: ‘Als je zelf eens een nest met kuikens kon redden en dan in je groene auto volgeladen met groene spullen rondrijden…’
En het is gelukt! Al vroeg heb ik actie ondernomen. In de krant had een oproepje gestaan voor een natuurgidsencursus van IVN. Mijn moeder had dit stukje voor me uitgeknipt. Ik was toen zeventien jaar. Tijdens de informatiebijeenkomst bleek dat deelname vanaf achttien jaar was. Gelukkig werd besloten dat ik wel voor spek en bonen mocht meedoen tot ik achttien zou worden. Wat ze niet wisten was dat ik op dat moment al het meeste wist van iedereen!
Als student ging ik op de fiets naar een lezing over de grutto. In het donker fietste ik terug door het bos terwijl andere studenten met heel andere dingen bezig waren. Ik studeerde biologie maar dit was veel te theoretisch voor mij. Ik ben een doener, geen denker. Toen ik daar een jaar aan had verspild zei mijn zwager (niet geheel ontoevallig tandarts) ‘jij wordt mondhygiënist!’ Dat bleek toen een weggevertje voor me te zijn. Nu verdien ik hier mijn brood en het beschermingswerk mee bij elkaar.
Waarom de grutto?
De grutto heeft zo vreselijk veel bescherming nodig. Die vogel is het voorbeeld van wat we allemaal verkeerd doen met de natuur. De landbouw is dood. Geen water, geen bodemleven, geen grond om in te peuren met zijn lange snavel. Het boeren van na de oorlog was veel gruttovriendelijker. Met de kruidenrijke, bemeste en natte weilanden hebben we de weidevogels aangetrokken. Toen werd er pas in juni gemaaid. Dat is steeds vroeger in het jaar geworden, nu al in april.
Grutto’s trekken naar het zuiden. Wanneer die vogels terugkomen kiezen ze het ‘ouderwetse’ boerenland. Die bloemrijke natte weides zitten in hun DNA. We moeten het onszelf kwalijk nemen dat die natuur onder onze voeten verdwijnt. We hadden veel eerder in moeten grijpen.
Hoe ziet een dag van ‘Grutto-Astrid’ eruit?
Mijn dag begint vroeg, om zes uur opstaan. Boeren kunnen me vroeg bellen. Ik werk vaak alleen of samen met Ronald. Soms krijg ik hulp. Dat zijn mensen die er volledig voor moeten gaan, want ik heb in mijn werk als beschermer weinig geduld voor poespas als angst voor vieze nagels. Hoewel ik ‘no nonsens’ ben ga ik wel al vijfendertig jaar met lippenstift op en pareloorbellen bij de boeren langs. Dat ik dan zo de tractor op stap en wegrijd of mijn laarzen aantrek, daar staan mijn boeren niet meer van te kijken. Ik ben een autodidact. Het tractor rijden en vogels beschermen heb ik allemaal zelf geleerd.
Ik maak zelf schuilhutjes die ik neerzet bij een broedgebied of plas dras. Dan liggen er soms vijf nesten om mijn hutje heen en probeer ik steeds dichterbij te komen. De grutto went hier snel aan en ik kan dan ongestoord fotograferen. Elk nest wordt gemarkeerd. Bijvoorbeeld bij de Zouweboezem. Als je goed kijkt zie je daar de bandensporen van mijn groene auto van vorig jaar nog liggen. In heel de Vijfheerenlanden vinden we jaarlijks zo’n 200 gruttonesten. Na overleg met de boer wordt er schikdraad om het nest heen gezet of krijgt het perceel een late maaidatum.
Het zorgen voor een goede broedbiotoop begint nu al. Zo heb ik onlangs met boer Willem een plas dras-pomp neergezet zodat een perceel blank komt te staan. Dat is namelijk erg aantrekkelijk voor grutto’s. Het wordt genieten om straks de eerste kuikens weer in de weide te zien. Alle kuikens die ik ring zijn het gevolg van bescherming. Met het aantal geringde gruttokuikens sta ik op gedeelde eerste plek met Murk Nijdam uit Friesland.
Wat kan iemand doen die in actie wil komen?
Stap je auto uit en maak niet alleen mooie foto’s voor de kick of op social media. Vogel en fotografeer voor bescherming. Bescherming kost tijd en geld. De kuikens die ik van kleurringen voorzie, zijn het succes van maanden hard werken. Wees tijdloos. Leeftijd zegt niets, passie is alles. Blijf trouw aan je doel en geef niet op!
Wie is je grote voorbeeld of wie bewonder je in de vogelwereld?
Jane Goodall en David Attenborough. Zij vertellen tot op hoge leeftijd het verhaal over de bedreigingen van de natuur. Met David Attenborough identificeer ik me graag. Hij klimt in bomen en laat tikkende tijdbommen zien. Hij is een echte activist. Allebei blijven ze echter ook positief en vertellen hoe het beter kan. Er is nog hoop!
Wat is de hoop voor jou?
Ik denk niet dat het nog echt goedkomt met de natuur en de weidevogels. Daar is het te laat voor. Soms loop ik moedeloos door het veld, maar dan komt er toch weer een bericht van een boer die grote kuikens heeft opgemerkt. Dan rijden we op een tractor naar de grutto’s en krijg ik weer goede moed. Dat is hoop!
“It seems that, however grave our mistakes, nature will be able to overcome them, given the chance.”
David Attenborough
Meer over Astrid Kant
Astrid is auteur van twee boeken; ‘Weidevogels’ (2011) en ‘Grutto’ (2022) samen geschreven met Otto Plantema. In 2013 won zij de Gouden Lepelaar voor haar bijdrage aan de bescherming van vogels. Neem ook eens een kijkje op haar website: www.astridkantweidevogels.nl.
6 reacties
Geweldige gepassioneerd vogelaar!
En ze maakte prachtige op maat schuiltentjes. Helaas is ze daarmee gestopt.
Astrid maakt nog steeds prachtige schuiltenten op maat die de huidige popup tentjes zeker over treffen.
De moeite waard om haar site te bezoeken en te kijken naar ” schuiltenten” !!!
Ook ik ben al jaren geraakt door het enthousiasme van Astrid. Jaren geleden vond ik dat de vlotjes voor de zwarte stern in Kedichem bij hotel Cosmopolite wel laat in het water lagen. Even later kwam ik Astrid en Ronald tegen. Die zeiden tegen mij recht voor zijn raap als je commentaar hebt moet je komen helpen. Daar zat ik aan vast. Daarna hebben wij samen met Ronald en grote Ronald (een kennis van mij) jaren lang zo koningsdag ( eind april / begin mei) vlotjes neergelegd voor de zwarte stern. De kolonie was ongeveer 25 vogels. De laatste jaren was de kolonie wel kleiner. Mede doordat verderop op de linge in gebied de Engh door andere vogelaars ook vlotjes zijn gelegd. Dit gebied is ook beter. Beter omringd door rietland . Wij hadden ook nog wel broedresultaten. Maar…. minder. De laatste jaren ging de kolonie, Mede door predatoren zoals :purperreiger , buizerd. Ook lieten mensen hun hond daar zwemmen en karper-roofvissers die daar regelmatig actief zijn. Vorig jaar hebben wij geen vlotjes meer gelegd dat is overgenomen door de vogelaars van de Engh. Ik heb het vreeselijk gemist.Astrid die ‘s’morgens vroeg het waadpak nog aan. Aan kwam rijden met emmers vol nestmateriaal . ” Zonder nestmateriaal wordt het niets”. Dat had ze al ergens uit de slootkant gehaald. De picknick mand met koffie en koeken was er ook altijd bij. De tochtjes met mijn zalmschouw een keer per jaar met Astrid mis ik echt. Maar ja nu ben ik dik 84 . Het is mij nu wel goed. Ik geniet nog dagelijks van de natuur in de 5 heerenlanden met mijn fiets. De laatste 2 jaar welliswaar elektrisch. Kijker in de fietstas. Astrid een fantastische vrouw iemand met passie voor vogels en natuur.!
Wat een mooi verhaal Rien. Mooi om ook vanuit uw kant het verhaal van Astrid te horen. Ik kan me goed voorstellen dat dat bijzondere momenten waren met een kop koffie voldaan de geplaatste vlotjes bekijkend. Op nog veel fijne vogelmomenten op de fiets!
Geweldig verhaal over mijn vogelvriendin die mijn ogen geopend heeft voor het weidevogelleven.
Dankjewel voor je reactie Levien. Wat mooi om te horen! Ik denk dat Astrid inderdaad al heel wat mensen de ogen heeft kunnen openen met haar enorme inzet en inspirerende verhalen over onze mooie weidevogels.