Sinds half november 2023 is er een invasie van grote barmsijzen. De laatst grote invasie vond in 2018 plaats. Zo vaak gebeurt het niet dat deze soort in redelijk grote aantallen aanwezig is. Wellicht een goede reden om eens actief naar deze soort op zoek te gaan.
Aantalsontwikkeling
Vanaf eind oktober werden er kleine aantallen waargenomen langs de kust en bij trektelposten. Vanaf 11 november namen de aantallen toe en werden ze ook steeds meer in het binnenland gezien. Op 18 november werden er op de trektelpost bij het Lauwersmeer 546 geteld. Op 22 november vlogen er ruim 800 exemplaren langs trektelpost de Puinhoop in Katwijk.
De aantallen nemen nog steeds toe, met een voorlopige piek op zaterdag 2 december. Dit wordt deels veroorzaakt omdat er in de weekenden meer gevogeld wordt, maar het aantal is significant hoger dan de voorgaande dagen en weken. Met de huidige aantallen is er echt sprake van een invasie. Op basis van het verloop van voorgaande invasie is de verwachting dat deze soort ook de komende tijd nog talrijk aanwezig zal blijven.
Oorzaak
Barmsijzen hebben een groot verspreidingsgebied, maar verblijven normaalgesproken in noordelijke streken. Voedselgebrek is meestal de reden dat ze gaan zwerven. Klein als ze zijn kunnen ze enorme afstanden afleggen. Wat bij deze invasie wellicht een rol kan spelen is dat Scandinavië vanaf half november in de ban is van de winter.
Grote barmsijzen zijn zwervers en opportunistisch van karakter, ze gaan waar het voedsel is. Daarmee zijn het echte globetrotters, zo is een grote barmsijs die op 14 november 2004 werd geringd in Noordoost-China, op 13 november 2005 gevangen in Meijendel, bij Den Haag.
Waar vind je ze?
Op dit moment kun je overal groepen of groepjes barmsijzen tegenkomen. Als je hun favoriete voedselbronnen kent, wordt het wel een stukje makkelijker om ze te vinden. Het meest favoriet zijn de elzenproppen van de zwarte els. Deze boomsoort is in heel Nederland en België talrijk. Met hun puntige snavel peuteren ze de zaadjes uit de elzenproppen.
Je kunt ze ook op onkruidsoorten aantreffen, een favoriete plant is bijvoet. Dit is een heel algemene soort die vooral op rommelige plekjes, waar niet is gemaaid, voorkomt.
In het begin van de invasie zijn ze heel mobiel, maar op dit moment kunnen ze vrij honkvast zijn als ze plekken met een groot voedselaanbod hebben gevonden. Je kunt natuurlijk altijd op waarneming.nl kijken waar ze bij jou in de buurt zijn gezien.
Over het algemeen zijn barmsijzen in groepen vrij vocaal, je zult ze regelmatig eerder horen dan zien, waarbij je wel moet bedenken dat ze geen harde geluiden maken maar hele fijne subtiele roepjes.
Ondersoorten
Momenteel kun je drie soorten barmsijzen zien: de grote barmsijs, kleine barmsijs en witstuitbarmsijzen. De laatste is veruit de zeldzaamste, maar hier zijn er wel enkele van gezien, zie de laatste twee vogelradars. Het meest talrijk is momenteel de grote barmsijs.
Volgens de Commissie Systematiek Nederlandse Avifauna (CSNA) zijn deze drie barmsijzen echt verschillende soorten. Internationaal wordt de kleine barmsijs als ondersoort van de grote barmsijs gezien.
Het is niet makkelijk om ze in het veld van elkaar te onderscheiden, maar het kan wel. Zoals de naam doet vermoeden is de kleine barmsijs iets kleiner dan de grote, maar dit is een moeilijk kenmerk in het veld. Over het algemeen zijn ze iets warmer van kleur en zijn de vleugelstrepen crème van kleur, waar ze bij de grote barmsijs meer wit zijn. Verder is het snaveltje iets kleiner.
In dit artikel ga ik niet in op de herkenning van witstuitbarmsijzen. Hiervoor verwijs ik naar een uitgebreid artikel van Chris van Rijswijk voor alle soorten barmsijzen die er zijn.
2 reacties
Het lijkt mij dat ie “Kleine” Barmsijs bij de drinkplaats ook een Grote Barmsijs is !?
Ik denk dat je gelijk hebt. Ik had m erin gezet als ‘Barmsijs’. Deze foto is gemaakt op een moment dat er geen invasie of influx was en waar kleine barmsijzen voorkomen. Daarom is ie altijd als kleine gedetermineerd, maar ik zie eigenlijk ook niet in, waarom het geen grote zou zijn.