Ga toch (je eigen) weg!

Met z’n allen naar een roodkeelnachtegaal – tuurlijk!

Dat er veel mensen op bijzonderheden afkomen is genoegzaam bekend. Logisch, want als je een bovengemiddelde interesse hebt in vogels, dan is een zeldzaamheid die ons land bezoekt natuurlijk een buitenkansje. Doet de eerste roodkeelnachtegaal eindelijk ons land aan? Dan komen de echte twitchers van heinde en verre toegesneld om een glimp van deze (voor Nederland) langverwachte soort op te vangen. Via de bekende kanalen is immers in no-time  bekend waar de vogel precies zit, en of ‘ie er nu een uurtje of twee voor in de auto of trein moet zitten maakt de hardcore vogelaar natuurlijk niks uit.

En, eerlijk is eerlijk, ik kan dat prima volgen. Voor dit ‘twitchen’ geldt: de één vindt het niks, maar de ander leeft ervoor. Prima toch? Ikzelf ben er overigens redelijk pragmatisch in: als ik er zin in heb (of de soort me enorm opwindt) dan ga ik – en anders ga ik niet. Of ik ga gewoon een paar dagen later als de ergste drukte is geluwd. Bij die roodkeelnachtegaal bijvoorbeeld sprong ik direct na de Dutch Birding-melding in de auto, om na een kwartiertje te bedenken: ‘ik heb er eigenlijk ook helemaal geen zin in ook’. Bij Wassenaar keerde ik weer om. Enkele dagen later, toen mijn pet er wél naar stond, ben ik alsnog op mijn gemak een kijkje gaan nemen. Je kan het leven maar beter simpel houden.

Op een presenteerblaadje 

De laatste jaren bespeur ik echter in toenemende mate eenzelfde soort gedrag, maar dan bij gewone soorten. Daarbij gaat het dan vooral om vogels die mensen willen fotograferen. Om de één of de andere reden is het klaarblijkelijk voor veel vogelfotografen een vereiste geworden om de vogel op een presenteerblaadje aangereikt te krijgen. En dat levert soms wonderlijke taferelen op. Staan er mooie foto’s van bijvoorbeeld een blauwborst op de social media of op Waarneming.nl, dan kun je er vergif op innemen dat het er de dagen erna wemelt van de fotografen rond het bosje of de rietstengel waar hij zou moeten zitten. Allemaal op zoek naar die ene vogel, in die ene struik. En dat kan ik dan eerlijk gezegd toch wat minder goed volgen. 

Allemaal naar dezelfde blauwborst – huh?

Loop je door zo’n gebied, dan heb je grote kans dat iemand je vraagt ‘waar de blauwborst zit’? Als je antwoordt dat er in de omgeving minstens zeven territoria zijn, word je aangekeken alsof je gek bent. Knoop je een praatje aan, dan blijkt de persoon in kwestie net ruim een uur te hebben gereden om naar deze blauwborst te komen kijken. En ‘m, ‘ja hallo’, nu dus wel wil zien ook!

Best vreemd allemaal wanneer je bedenkt dat het in Nederland inmiddels barst van die vogels en je met een kleine beetje zoeken prima zelf ergens een blauwborst kunt vinden. En daar hoef je op de meeste plekken in ons land echt niet zo lang voor te reizen. Maar ja, dat kost natuurlijk wel een beetje meer moeite. Je moet dan namelijk zelf bedenken in welke habitat je kans maakt op de soort en bij voorkeur ook het geluid (her)kennen, zodat je ‘m wel opmerkt wanneer je ‘m tegenkomt.

Je zag dit fenomeen overigens al wat langer bij ‘gewilde soorten’ als uilen, spechten en woudapen, maar nu moeten ook de huis-, tuin- en keukenvogels eraan geloven. Het lijkt wel alsof het tegenwoordig allemaal steeds ‘makkelijker en sneller mot’. Grote kans is trouwens bij deze werkwijze dat, wanneer je er een volgende keer spontaan eentje tegen zou komen, je er straal aan voorbijloopt….

Je eigen weg

Los van het feit dat het voor het welzijn van de vogel in veel gevallen niet echt bevorderlijk is wanneer er de godganse dag mensen rond ‘zijn’ struik of nestholte staan, komt iedereen in de meeste gevallen ook nog eens met exact dezelfde plaatjes thuis. Fotografisch is het dus meestal niet echt onderscheidend. Geef je om vogels en maak je graag leuke foto’s dan lijkt dit niet de meest geschikte aanpak.

Het is mijns inziens dan ook veel leuker – en vooral veel spannender – om gewoon lekker zelf op zoek te gaan naar de vogel die je graag eens zou willen zien of fotograferen. In de voorbereiding leer je een hoop over de uiterlijke kenmerken, over waar de soort zoal te vinden is, en misschien leer je hem zelfs op basis van zijn zang te herkennen. Heb je je doelsoort eenmaal gevonden, dan kun je er een tijdje in alle rust van genieten. Er is niemand die met z’n grote lens pal voor je neus gaat staan en je kunt foto’s maken die niet uit de categorie ‘dertien-in-een-dozijn’ komen. Bijkomend voordeel: geen luidruchtig geouwehoer om je heen. Dus rustiger voor jezelf én voor de vogel. 

Vraag jezelf daarom af: ga ik de massa achterna of ga ik liever zelf zoeken? Nou, dat lijkt me een inkoppertje… Toch? 

‘In de bonus’: extra voldoening

Onlangs las ik toevallig nog een stuk in de krant dat in de rij staan (bij bijvoorbeeld een museum, een evenement of een restaurant), ondanks dat de meeste mensen een bloedhekel aan rijen hebben, toch een heel positieve ervaring kan zijn. Het idee is dat hoe meer moeite je ergens voor doet, hoe groter je de beloning is die je ervaart. Met vogels kijken is het net zo: wanneer je ergens blind naartoe rijdt, aanschuift bij de rest en je plaatje maakt zal de voldoening vermoedelijk een stuk minder zijn dan wanneer je lekker zelf op zoek bent gegaan. En natuurlijk, misschien is je zoektocht de eerste keren tevergeefs, maar áls het dan eindelijk wel lukt …wow! 

Kortom: ga dus vooral lekker je eigen weg!