Een stapje terug

Vogels kijken en -fotograferen heeft de laatste jaren een enorme vlucht genomen. Natuurfotografie is ‘mainstream’ geworden. Je kan eigenlijk nergens meer komen, of er lopen wel mensen met een camera om hun nek.

Positieve ontwikkeling

Positief geredeneerd is dit een goede ontwikkeling, tenminste wanneer je uitgaat van mensen met gezond verstand. Want dat verstand zal namelijk zeggen: “ik vind de natuur mooi, dus zal er ook goed voor zorgen”. Oplettend gedrag, vermijden van verstoring en de dieren hun rust gunnen zijn dan de logische consequenties. Daarnaast: hoe meer mensen zich bewust zijn van de schoonheid (én kwetsbaarheid) van de natuur, hoe meer steun er ook zal zijn voor initiatieven, beschermingsorganisaties en maatregelen om al het moois in stand te houden, zodat we er ook in de toekomst nog van kunnen genieten.

Onvermijdelijke keerzijde

Er zit echter ook een keerzijde aan de toegenomen belangstelling voor alles wat groeit en bloeit. Natuurlijk, als er meer mensen zijn die vogels fotograferen, zullen er ook meer aso’s tussen zitten (dat is gewoon een kwestie van statistiek). Die het een worst zal zijn wat ze plattrappen, of ze anderen in de weg staan of de vogel opjagen tot ‘ie er dood bij neervalt – zolang ze het plaatje maar hebben voor hun volgende Facebook post. Ondanks de irritatie die dit soort lieden bij velen veroorzaken, zijn het gelukkig nog steeds de uitzonderingen. De meeste natuurliefhebbers zijn welwillend en hebben goede intenties. Er is alleen één probleem: ze zijn inmiddels met veel. En dat brengt een extra verantwoordelijkheid met zich mee.

Eén of honderd?

Veel zaken zijn op zichzelf niet echt een probleem. Even blijven staan onder een spechtennest, eventueel een plaatje schieten en weer doorlopen kan niet zoveel kwaad. Stiekem om een slootje heenlopen voor een beter zicht kan ook best een keer. Of even je lens op iemands tuin richten omdat er een steenuiltje in de boom zit zullen de bewoners vast geen probleem vinden. De problemen beginnen echter wanneer niet alleen jij dat (één keer) doet, wanneer maar tientallen of honderden mensen, uren of dagen achter elkaar hetzelfde doen. Dan krijg je situaties als: “We stonden drie uur te wachten bij het spechtennest, maar ze lieten zich vandaag niet zien”. Tja, hoe zou dát nou komen…? Of landeigenaren die er weinig vrolijk van worden dat hun halve slootrand in elkaar is gezakt door de vele mensen die eromheen liepen besluiten de boel af te sluiten (zie de recente maatregelen van Staatsbosbeheer). Of de bewoners worden het spuugzat dat er elke dag een stroom aan auto’s langs hun erf rijdt (en stopt) op zoek naar het uiltje dat in de diverse appgroepen, netjes met locatie, is gedeeld.

Een stapje terug

Dit vraagt iets van ons, dat moeilijk is: terughoudendheid betrachten ten aanzien iets waar we uit enthousiasme en liefde nou juist zoveel plezier aan beleven. Om, na al die mooie foto’s van dat steenuiltje te hebben zien langskomen, te bedenken ‘ik laat deze toch maar even voorbijgaan’. En dat is best lastig wanneer je graag eens een steenuiltje wilt zien of fotograferen. En toch zullen we, naar mijn mening, steeds vaker de afweging moeten maken: doen we mee of houden we ons in?

Ik probeer mezelf daarom af te vragen: (1) wat is de impact van mijn gedrag en (2) hoe zou die zijn vermenigvuldigd met een factor tien of honderd (dus als niet alleen ik een stapje dichterbij zou doen, maar tien mensen, of honderd). En het antwoord daarop geeft me vaak prima richting hoe te handelen. Bijvoorbeeld accepteren dat ik dan maar niet dat plaatje van die ijsvogel bij dat wak heb. De eerste keer misschien lastig, maar het went snel kan ik je verzekeren. En uniek was dat plaatje in elk geval toch al niet meer. En, wie weet, als je besluit juist de andere kant op te lopen kom je nog iets veel mooiers tegen. Of toch in elk geval iets waarvan de social media nog niet uitpuilt. Klinkt als een win win. Nu nog even doen natuurlijk ….