De kraanvogels komen eraan!

Vanaf vandaag (18 oktober) tot en met vrijdag 20 oktober is de verwachting dat er een sterke wind uit oostelijke richting waait. Dit komt op een moment dat de derde fase van de kraanvogeltrek z’n intrede heeft gedaan. Dat betekent dat ze vanuit Duitsland naar zuidelijker delen van Europa vliegen. Met een sterke oostenwind is er een grote kans dat we in heel Nederland kraanvogels kunnen zien.

Tot zover de ongenuanceerde en enthousiaste verwachting. De realiteit hangt af van allerlei factoren, die we hieronder beschrijven. Wil je direct zien óf en waar er nu kraanvogels vliegen boven Nederland en België ga dan naar de kraanvogelradar.

Leeg

De tweede fase van de najaarsmigratie is afgerond. Bij de laatste telling in Hornborgasjön op 9 oktober zaten er nog net negen kraanvogels aan het meer. Het noorden van Scandinavië is dus leeg. Zo goed als alle kraanvogels zitten nu in Denemarken en vooral Noord-Duitsland. Tijdens de derde fase trekken de meesten daarvan de volgende weken via de zogenaamde West-Europese migratiecorridor richting Frankrijk en Spanje.

In totaal gaat het over een 200.000 tot 300.000 Kraanvogels. Daarbij volgen ze drie verschillende routes. Een klein deel trekt recht naar Z-Duitsland en vliegt via de N-kant van de Alpen (route-1, een nieuwe route sinds een aantal jaren). Een tweede deel trekt via Centraal Duitsland (Hessen) naar het zuiden (route-2). Deze twee routes liggen oostelijk van ons en de vogels die deze routes volgen kunnen wij in ons land dus niet waarnemen.

Het derde deel van de kraanvogels – en dat is de laatste jaren een steeds groter deel – vliegt route-3, de meeste westelijke. Als er dan geen westelijke component in de wind zit, kunnen ze over onze oostelijke regio’s vliegen. Maar is die component er wel dan passeren ze helaas net ten oosten van de Lage Landen.

Voorspelling voor de kraanvogeltrek

Als we onze glazen bol er even bijhalen, lijkt het erop dat de migratie volop gaat losbarsten. In de derde fase van de migratie is het weer echter de belangrijkste factor en dat is ook een onzekere factor. Niet alle weersvoorspellingen komen overeen.

In het voor ons “gunstigste weerbericht” wordt vanaf afgelopen dinsdag (17 oktober) een aantrekkende oostelijke stroming voorspelt die de hele week aanhoudt. Afhankelijk van de regio waarvandaan ze vertrekken geeft die oostelijke component de kraanvogels een klein beetje of veel voordeel (zij-rugwind). Dat gecombineerd met behoorlijk zonnige dagen (helder weer) en nachttemperaturen die flirten met het vriespunt (woensdag en zaterdag), maakt dat de kraanvogels in beweging kunnen komen.

Vooral de vogels in de ruime regio rond Berlijn kunnen het meeste van die oostelijke stroming profiteren en die zullen er dan ook zeker aan beginnen. Zij zijn traditiegetrouw elk jaar de eerste vogels die beginnen aan de kraanvogeltrek. Zij volgen echter uitsluitend route-2 en trekken voor ons te oostelijk door.

Voor de vogels die onze route volgen (route-3 – Nedersaksen – Diepholz) is die oostenwind maar licht gunstig. Ik verwacht dat vandaaruit maar een beperkt aantal zal vertrekken. Dat kan gaan om vele honderden of zelfs vele duizenden, maar dat is nog niet één van de twee tot vier grote migratiegolven die zijn te verwachten. In het najaar is het niet zo evident om grotere aantallen meer naar het centrum en westen te krijgen. Maar als die strakke oostenwind 4 tot 5 Beaufort) zijn werk gaat doen, mag in die regio’s toch worden gehoopt op kraanvogels. Komt deze situatie meer naar het einde van oktober of het begin van november voor, dan is het voor het centrum en westen echt wel bingo.

Situatie kraanvogeltrek

Er werden begin vorige week op verschillende locaties in Duitsland (en Lac du Der) tellingen uitgevoerd. De resultaten daarvan waren bijna ogenblikkelijk achterhaald omdat op 9 oktober (zie kaartje) heel wat bewegingen plaatsvonden van Noordoost-Duitsland naar vooral Nedersaksen (richting Diepholz). In Rügen werden 60.985 Kranen geteld (7 oktober). Een aantal dat 10.000 vogels hoger ligt dan het maximum dat er vorig najaar werd waargenomen en zelfs dubbel zo hoog als het maximum in 2021. In Diepholz werden (8 oktober) 12.153 Kraanvogels geteld. Met zekerheid is dit aantal ondertussen een stuk hoger als gevolg van die verplaatsingen van vorige maandag. Op Lac du Der tenslotte werden op 11 oktober 343 “Grues” geteld. Ook dit aantal is achterhaald want de avond van de telling (11 oktober) zijn het ’s avonds de eerst grotere aantallen Kranen op het meer toegekomen. Naar schatting 1.000 tot 2.000 Kranen zijn tegen valavond via route-2 op het meer neergestreken. Dat aantal zal de komende week verder sterk stijgen. Dus voor diegenen die de volgende weken naar Lac du Der afzakken: ze zijn onderweg. Het spektakel kan beginnen!