Zo herken je de blauwe reiger

Kenmerken

Een blauwe reiger is een grote stevige reiger die je overal in Nederland kunt tegenkomen. Ze scharrelen hun kostje net zo makkelijk in het stedelijk gebied, in het waterrijke buitengebied als in het agrarisch gebied bij elkaar. Blauwe reigers leven vooral van kleine zoogdieren, amfibieën en vissen. Het zijn geen planteneters. Je kunt ze een heel jaar in Nederland tegenkomen. Alleen bij strenge vorst willen ze nog weleens zuidwaarts trekken. Er zijn ook reigers die in het najaar los van een mogelijke vorst periode wegtrekken om in het zuiden te overwinteren. Vroeger was dat algemeen en trokken de reigers naar het zuiden van Zuid Europa tot in Centraal Afrika toe. Blauwe reigers zijn vooral koloniebroeders en maar heel af en toe broedt een blauwe reiger ergens alleen.

Verenkleed

Een blauwe reiger is eerder grijsachtig en wit gekleurd dan dat hij blauw is. Hij staat hoog op de poten (1) waarmee hij bedachtzaam rondstapt. Hij heeft een lange witte nek (2) die tijdens de vlucht ingetrokken wordt waardoor de reiger wat gedrongen overkomt. De blauwe reiger heeft een lange geelgroene dolkachtige snavel (3) die in de paartijd oranje kleurt. Hij heeft een zwarte opvallende band over de kop (4) en op het midden van de kop (5) een witte streep. Aan de achterkant van de kop heeft een blauwe reiger lange dunne zwarte sierveren (6).

Zomerkleed

In de paartijd zijn de snavel en de poten oranje gekleurd en zijn ook de lange zwarte sierveren op het achterhoofd goed zichtbaar. Zowel het mannetje als het vrouwtje zien er gedurende het hele jaar vrijwel hetzelfde uit.

Juveniel kleed

Een jonge blauwe reiger is goed te herkennen aan het grijze verenkleed met weinig uitgesproken variatie en waarbij de kenmerkende koptekening van een volwassen blauwe reiger ontbreekt. Ook mist een juveniele vogel de lange zwarte sierveren op het achterhoofd.

Kenmerkend gedrag

Blauwe reigers kunnen goed vissen en eten behalve vis ook muizen, ratten, kikkers en mollen. In mindere mate staan ook insecten, kreeftachtigen, schelpdieren, wormen en vogels op het menu. Ze kunnen lange tijd onbeweeglijk in het veld staan, net zolang totdat een muis of mol tevoorschijn komt. Met hun lange dolkachtige snavel kunnen ze flitsend snel toeslaan en een prooi volledig verrassen. Ze zijn steeds minder bang van mensen en steeds vaker worden ze in woonwijken en parken gezien. Zelfs de vissen in tuinvijvers zijn niet meer veilig voor ze.

Blauwe reigers zijn echte koloniebroeders. In het broedseizoen, dat al in januari begint, zoeken ze elkaar op en bouwen in de bomen grote platte nesten. Het komt geregeld voor dat in zo’n kolonie ook aalscholvers hun nesten bouwen. In het broedseizoen laten ze dan ook eerder een sociaal gedrag dan territoriaal gedrag zien. Ze zoeken elkaar juist op en zijn daardoor ook minder kwetsbaar voor predatoren. Bij een milde winter worden al in januari de eerste eieren gelegd.

Een blauwe reiger is een vogel die niet erg veel beweegt. Hij staat vaak in een rietkraag waar hij geduldig wacht tot een vis of amfibie voorbijkomt. In het veld zie je hem bedachtzaam rondlopen of onbeweeglijk op een plek staan. Hij slikt zijn gevangen prooi in zijn geheel door.

Gelijkende soorten

De iets kleinere purperreiger lijkt qua bouw sterk op een blauwe reiger. Een belangrijk verschil is de kleur van de veren en de snavel is dunner en gelijkmatiger gevormd. Hij is in tegenstelling tot de blauwe reiger een echte trekvogel en je ziet hem hier alleen maar in het zomer halfjaar. De purperreiger komt in Nederland niet zo wijdverbreid voor als de blauwe reiger en de aantallen van deze soort liggen dan ook beduidend lager. Ze stellen hoge eisen aan hun biotoop en kiezen vooral voor uitgestrekte, ondiepe moerasachtige meren omzoomd door rietkragen.

Wist je dat?

• Blauwe reigers in een milde winter al heel vroeg in januari beginnen met broeden?
• Aan de binnenkant van de nagel van de middelste teen zich een gekartelde rand bevindt en dat ze met die rand of kam beter in staat zijn hun verenpak te onderhouden?
• De jonge reigers wel twee maanden op het nest blijven eer ze uitvliegen en zelfstandig worden?