Zo klinkt de roodborst

De roodborst is een uitbundige zanger die zijn liedje met verve brengt. Toch raakt zijn zang in de lente nogal eens verloren tussen ‘het kabaal’ van de vele andere zingende vogels. Je moet dan dicht bij de vogel zien te komen om hem goed te kunnen horen. Gelukkig hebben we de herfst en de winter nog, dé periode om de zang van dit rondborstige vogeltje goed in je op te nemen. Het zal je helpen bij het onderscheiden van zijn zang in de lente.

Zang

Zangactiviteit

Roep

De meest gehoorde roep van de roodborst is een snel gerikketik. Je kunt het veelvuldig horen tijdens de ochtend- en avondschemering in najaar en winter. De lengte van de pauzes tussen de afzonderlijke tikgeluiden varieert van een fractie van een seconde tot meerdere seconden. Deze roep wordt gebruikt om het territorium te verdedigen en hij doet dienst als alarmroep.

Gedrag

Rooborsten zijn bosvogels, maar ze voelen zich ook thuis in parken en tuinen en op erven, recreatie- en sportterreinen, als er maar iets van opgaande begroeiing aanwezig is. Om een roodborst te horen zingen hoeven velen van ons het bed niet uit. Met name gedurende de herfst en winter hoor je de bij ons overwinterende roodborsten volop zingen. Dat kan zijn vanuit een lage dichte struik, maar ook vanuit de kroon van een forse naald- of loofboom. En ook al zit er in het laatste geval geen blad aan de boom, je hebt de vogel vaak niet zomaar gevonden.

De roodborst is in de ochtend een van de vroegste zangers en in de avond houdt hij als een van de laatste op. Wat dat betreft steekt hij de merel en de zanglijster naar de kroon. Hij presteert het zelfs om gedurende de nacht te zingen, bij volle maan of onder een straatlantaarn.

Interessante informatie & weetjes

• Vanaf september komen honderdduizenden roodborsten uit Scandinavië bij ons overwinteren. Elke individuele vogel heeft dan zijn eigen territorium en dat wordt al roepend en zingend verdedigd. Dit houdt in dat mannetjes en vrouwtjes even niet elkaars partner zijn, maar elkaars rivalen.
• Een roodborst die tikt tegen het raam (zoals in het kinderliedje) ziet in zijn spiegelbeeld een concurrent.
• De roodborst kan je soms verrassen met een imitatie van een andere vogel.

Gelijkende soorten

• Door zijn grilligheid en gebrek aan structuur is de zang van de roodborst moeilijk te verwarren met die van andere soorten. Alleen de Winterkoning en de Heggenmus komen nog enigszins in de buurt. Beide soorten laten echter weinig variatie horen in de strofen die ze ten gehore brengen en hebben een kleiner toonhoogtebereik.
• De winterkoning kent ook een alarmroep met een tikkend karakter. De ’tikken’ zijn echter minder zuiver en bij groot alarm worden ze zo snel herhaald dat het gaat klinken als geknetter.
• De roep van de appelvink is een kort tsik, de alarmroep van de roodborst is zuiverder, zonder de s-klank.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de Veldgids Vogelzang
Geluiden: app BirdSounds Europe, Henk Meeuwsen.