Zo klinkt de spreeuw

De spreeuw is misschien wel de leukste en gezelligste vogel van ons land. Het is een energieke rakker, altijd druk in de weer, in zijn eentje – al zul je een spreeuw niet zou gauw alleen aantreffen – of met z’n allen. Waar de spreeuwen ook mee bezig zijn, het gaat bijna altijd gepaard met geluid, het hele jaar door. Dat geluid klinkt zo goed en heeft zoveel verrassingen in zich dat het een belediging aan het adres van de spreeuw lijkt om er achteloos aan voorbij te gaan. Het zal de spreeuwen worst wezen, die hebben vooral oog – en oor – voor elkaar.

Zang

De zang van de spreeuw is zeer variabel. In het voorjaar hoor je met name lange strofen (tot meer dan een minuut) die relatief zacht beginnen en aan het eind vaak stevige uithalen kennen. Ze bevatten typische spreeuwengeluiden als een langgerekte, dalende fluittoon (‘gillende keukenmeid’) en allerlei knarsende, ratelende, klepperende en piepende geluiden. Opvallend zijn ook de talloze imitaties van andere vogels en omgevingsgeluiden. Binnen een paar minuten kun je zomaar vijf of meer imitaties voorbij horen komen.

Zangactiviteit

Roep

De kenmerkende alarmroep van de spreeuw is een ‘nat’ tsèt of tsit. Meestal betekent dit dat er een rover in de buurt is in de vorm van een kraaiachtige of een roofvogel als torenval, sperwer of havik. Komt zo’n rover – of mens – te dicht in de buurt van het nest met eieren of jongen, dan laat de spreeuw een langgerekt raspend geluid horen.

Juveniel

In de tweede helft van mei vliegen heel veel jonge spreeuwen uit. Hun kenmerkende bedelroep is dan op veel plekken te horen.

Gedrag

In het voorjaar is de spreeuw het best te beluisteren in de bebouwde omgeving. Daar vindt deze holenbroeder geschikte nestplaatsen onder dakpannen, in nestkasten en in holle bomen. Een karakteristiek beeld is een spreeuw die zit te zingen op de rand van de dakgoot. Hij zit dan vlak bij de nestopening in zijn karakteristieke baltshouding: snavel schuin omhoog en met uitstaande, meebewegende vleugels. Omdat spreeuwen in steden en dorpen meer gewend zijn aan mensen zal het niet moeilijk zijn dit schouwspel van dichtbij te bewonderen. Je hoeft ook niet extreem vroeg op te staan om spreeuwen te horen zingen, ze beginnen pas wanneer de zon op is en ook midden op de dag kun je ze zingend aantreffen.

Buiten het broedseizoen zingen spreeuwen vaak in groepjes, in een rijtje op de nok van een dak of op een kluitje in een boom. Ze kunnen dan zomaar ineens opvliegen om te gaan badderen of foerageren, om vervolgens binnen enkele minuten weer terug zijn om het zingen weer op te pakken en tussendoor het verenkleed wat op orde te brengen. Wat er dan allemaal te horen valt aan maffe geluiden en imitaties, wekt regelmatig op de lachspieren.

Interessante informatie & weetjes

• Rond de derde en vierde week van mei vliegen veel jonge spreeuwen uit en dan verdwijnen ze een paar maanden zo goed als volledig uit onze dorpen en steden. Ze foerageren dan vooral op graslanden en vruchtbomen.
• Eind juli, begin augustus keren de eerste spreeuwen weer terug in het straatbeeld. Dan zitten ze vaak in groepjes te zingen en tussendoor doen ze zich tegoed aan zomerfruit (bijvoorbeeld druiven).
• Het zou een broodje-aap kunnen zijn, maar er schijnt ooit een spreeuw te zijn geweest die een voetbalwedstrijd in de war stuurde omdat hij een scheidsrechtersfluitje perfect nadeed. Broodje-aap of niet, voor de spreeuw zou zoiets een fluitje van een cent zijn.

Gelijkende soorten

• De zang van de spreeuw is zeer kenmerkend en moeilijk te verwarren met die van andere soorten. Bovendien zit de vogel vaak op opvallende plaatsen te zingen, zodat je snel weet dat je met een spreeuw te maken hebt. Dat is soms ook nodig, want als je een wulp in de stad denkt te horen of een boerenzwaluw tijdens de winterperiode, dan is het fijn als je kunt zien wie de aanstichter is van deze verwarring.