Zo klinkt de nachtzwaluw

Als de meeste vogels stoppen met zingen, gaat de nachtzwaluw nog een poosje door. Tot in augustus kun je hun fascinerende ratelzang horen. Ga op een warme zomeravond de bossen of heidegebieden in waar ze broeden en wacht op een open plek tot de zang begint: een magisch moment!

Nachtzwaluwen houden van warmte. Je vindt ze dan ook alleen op de hogere zandgronden in Nederland, vooral in Brabant en op de Veluwe. De stand breidt zich echter uit, dus zijn ze ook te vinden op steeds meer plekken in Drenthe, Overijssel, Limburg en in de duinstreek.

Zang

De zang is een langgerekte ratel, die om de zes of zeven seconden wordt onderbroken door een iets lagere ratel (die ongeveer een seconde duurt).

tjurrrrrrrrrrrrr – orrrr – tjurrrrrrrrrrrrr enz.

De ratel kan minutenlang worden volgehouden, en eindigt doorgaans dalend en vertragend. Dat is het moment dat het mannetje een vrouwtje in het vizier heeft. Het geluid lijkt op een droog houten raderwerkje of een snorrende machine. Vaak wordt ook de vergelijking gemaakt met een ouderwetse snorrende naaimachine, die aan het eind ‘vastloopt’ in de stof.

Zangactiviteit

Roep

Mannetjes doen er alles aan om een vrouwtje de interesseren. Behalve met zang, gebeurt dat ook door tijdens de baltsvlucht hun vleugels boven hun lichaam tegen elkaar aan te slaan.

Gedrag

De zang begint vlak na zonsondergang, en klinkt zowel vanaf een zangpost als in een baltsvlucht. Een mannetje heeft meerdere zangposten rond zijn territorium en jaagt andere mannetjes uit zijn territorium. In de schemering zijn de vliegende mannetjes goed te herkennen aan hun witte vleugelstrepen.

Interessante informatie & weetjes

Ondanks hun naam zijn nachtzwaluwen geen familie van andere zwaluw-soorten of gierzwaluwen.

Een oude naam voor de nachtzwaluw is “geitenmelker”, om de mythe dat deze ‘nachts melk van de geiten zou stelen. Waarschijnlijk is dit bijgeloof ontstaan doordat men de nachtzwaluwen op insecten zag jagen die zich in de buurt van geiten ophouden. In verschillende talen is dit de officiele naam geworden, zoals. Ziegenmelker (Duits), chotacabras (Spaans), en succiacapre (Italiaans). Ook de wetenschappelijke naam caprimulgus is afgeleid van het Latijnse capra (geit) en mulgere (melken).

Gelijkende soorten

De zang is onmiskenbaar. Alleen de snor en de sprinkhaanzanger hebben, net als de nachtzwaluw een continue ratel, maar die leven niet in het bos maar in riet en ruigtes. De enige echt vergelijkbare soort is de Moorse nachtzwaluw uit Spanje en Marokko.

Geluiden: BirdSounds Europe app door Henk Meeuwsen en anderen.