Download GRATIS het ebook '14 tips om meer te genieten van vogels' en ontvang onze 2 wekelijkse nieuwsbrief met de meest recente artikelen op vogelskijken.nl
Fotograaf: Luc Meert
De meeste vogels zingen in het broedseizoen maar de houtduif ziet dat ruim. Ze kunnen bijna het hele jaar broeden en dus is ook hun territoriumzang bijna het hele jaar te horen, soms al in de laatste dagen van december en tot ver in oktober.
Zang
Duiven maken het ons niet al te moeilijk. Ze hebben allemaal een motiefzang, waarbij één eenvoudig motief in een serie wordt herhaald. Bij de Turkse tortel bestaat dat motief uit drie klanken (noten zo je wilt), bij de houtduif uit vijf. De andere duiven, rotsduif, holenduif en zomertortel volgen datzelfde patroon, maar daarover later meer.
De eerste noot van het motief krijgt de nadruk, maar omdat er subtiele pauze zit tussen de vierde en de vijfde noot, lijkt het het alsof het zinnetje begint met een opmaat. Een veelgebruikt ezelsbruggetje is dan ook: ‘m’n Opoe is dood’, met dien verstande dat, als de zangstrofe klaar is, de vijfde noot er nog achteraankomt.
Naast deze territoriale zang hebben houtduiven ook nog een verleidingszang, die word gezongen vlak voor de copulatie, op of in de buurt van het nest.
Zangactiviteit
jan
feb
maa
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
nov
dec
Roep
Een opvallend geluid is ook het vleugelklappen. Het mannetje houtduif maakt dat geluid in baltsvlucht, door zijn vleugels boven zijn lijf tegen elkaar te slaan. De houtduif stijgt een paar meter op, kleppert op het hoogtepunt een paar maal met zijn vleugels en zeilt dan langzaam omlaag, witzwarte staartveren uitgespreid.
Houtduif, vleugelklappen, door Jarek Matusiak via xeno-canto
Nadat de rivaal is verjaagd, keert de houtduif terug naar zijn nest en laat dan vaak een nestkoer horen, een laag, ietwat grommend geluid.
Gedrag
Het nest van de houtduif is niet om over naar huis te schrijven. Het is slordig en wankel gebouwd en bestaat vaak uit niet meer dan een paar takjes in een boom of bovenin een haag. Bij de minste storm kan het het nest, met eieren of jongeren erin op de grond vallen. Maar de stand kan wel wat hebben, omdat houtduiven twee en vaak zelfs drie nesten paar jaar maken.
Interessante informatie & weetjes
Het deel ‘hout’ in de naam van de houtduif is een verouderd woord voor ‘bos’, zoals we dat nog kennen in namen als Haarlemmer Hout of Leidse Hout.
Gelijkende soorten
De vijftonige zang van de houtduif is onmiskenbaar.
Geluiden, tenzij anders aangegeven: BirdSounds Europe app door Henk Meeuwsen and others.
Dick de Vos (1958) is tamelijk laat gaan vogelen en heeft zichzelf daardoor veel moeten leren. Met name heeft hij zich gestort op vogelgeluiden. Hij ontwikkelde een systeem om vogels via hun zang te determineren. Hierop zijn de boeken Wat zingt daar en de Veldgids Vogelzang gebaseerd. De geluiden in deze boeken staan in de app BirdSounds Europe. Overige boeken van zijn hand zijn onder andere het Vogeldoeboek, Ode aan de Nachtegaal en de Veldgids Vogeltrek (met Sam Gobin). Dick geeft regelmatig lezingen en excursies. Voor BirdingBreaks leidt hij vogelreizen in binnen- en buitenland.
Dick de Vos
Dick de Vos (1958) is tamelijk laat gaan vogelen en heeft zichzelf daardoor veel moeten leren. Met name heeft hij zich gestort op vogelgeluiden. Hij ontwikkelde een systeem om vogels via hun zang te determineren. Hierop zijn de boeken Wat zingt daar en de Veldgids Vogelzang gebaseerd. De geluiden in deze boeken staan in de app BirdSounds Europe. Overige boeken van zijn hand zijn onder andere het Vogeldoeboek, Ode aan de Nachtegaal en de Veldgids Vogeltrek (met Sam Gobin). Dick geeft regelmatig lezingen en excursies. Voor BirdingBreaks leidt hij vogelreizen in binnen- en buitenland.
