Zo herken je de koperwiek

Kenmerken

De koperwiek is een echte wintergast uit het hoge Noorden. De eerste koperwieken arriveren eind september, met een piek in oktober en ze blijven dan tot het voorjaar in ons land. Met hun oranje, koperkleurige flanken vallen ze direct op en je ziet ze vaak in groepen samen met kramsvogels op de grond rondscharrelen. Ze dribbelen steeds een stukje door het gras en struinen zo hele velden af op insecten. Maar ze hebben vooral een grote voorkeur voor allerhande bessen. Bessen van onder meer lijsterbes, hulst, meidoorn, vogelkers en duindoorn staan op het menu van de koperwiek.

Verenkleed

Zowel het mannetje als het koperwiekvrouwtje hebben hetzelfde verenkleed. Een koperwiek heeft een lichte, grijsbeige borst(1) en buik met zwarte streepjes. De rug en bovenkant van de korte staart(2) zijn egaal bruin gekleurd. De flanken en oksels(3) van de koperwiek zijn, de naam van de koperwiek zegt het al, koperkleurig en vallen goed op. Het is een opvallend detail dat samen met de witte wenkbrauw-(4) en baardstreep(5) helpt om de vogel juist te determineren.

1e winterkleed

Het eerste winterkleed ziet er vrijwel hetzelfde uit als het volwassen verenkleed met slechts enkele minuscule verschillen. Het gaat dan om kleine witte details zoals die te zien zijn op de punten van de buitenste bruine dekveren (6) en op de tertials (niet zichtbaar op deze foto).

Kenmerkend gedrag

Oktober is de maand dat de koperwieken massaal naar het zuiden vliegen. Tijdens de trek vliegen ze in enorme aantallen, meestal ’s-nachts over ons land. Met een goede noordenwind kan dat aantal zelfs oplopen tot enkele honderdduizenden per nacht. De vlucht lijkt enigszins op die van de spreeuw met als grootste verschil dat de koperwiek afgeronde vleugeltoppen heeft en de spreeuw spitse vleugeltoppen heeft.

Koperwieken kun je tot in parken en groen stedelijk gebied tegenkomen als ze in een koude winter met weinig insecten foerageren op bessenstruiken. Als ze niet foerageren zitten ze vaak samen met kramsvogels op de grond; met name in weilanden kun je ze dan goed zien. Ze zijn behoorlijk schuw en vliegen dan ook snel op.

Gelijkende soorten

In grote lijnen hebben alle lijsterachtigen een vergelijkbare bouw en silhouet. Ook in hun gedrag lijken ze op elkaar. De koperwiek lijkt nog het meeste op de zanglijster. Wat bij de zanglijster donkere stipjes op de borst zijn, zijn dat streepjes bij de koperwiek. De andere lijsterachtigen die bij ons voorkomen, zoals kramsvogel, merel en grote lijster zijn wat forser gebouwd.

Wist je dat?

• Koperwieken ultraviolet licht kunnen zien en daardoor rijpe bessen van onrijpe bessen kunnen onderscheiden?
• Rijpe bessen meer uv-licht afgeven dan onrijpe bessen?
• In een goed vogeltrekseizoen wel drie tot vier miljoen koperwieken naar het Zuiden vliegen?
• Een koperwiek in de winter steeds naar hetzelfde gebied gaat als het jaar ervoor?
• Volwassen koperwieken verder doorvliegen naar het Zuiden dan jonge vogels?