Zo herken je de grutto

Kenmerken

De grutto is een typische Nederlandse weidevogel. Grutto’s overwinteren in Afrika of Zuidwest-Europa, maar komen al heel vroeg terug naar de broedgebieden in ons land. De eerste grutto’s komen eind februari aan en dan kan het hier nog flink winteren. Na de lange gevaarlijke reis van Afrika naar de Nederlandse weides, met een tussenstop in de Portugese Taagdelta, zijn ze de eerste tijd vooral bezig met foerageren en opvetten. Je kunt ze dan in een korte periode tegenkomen in grote groepen foeragerend in natte plas dras gebieden en ondiepe watertjes. Als ze weer voldoende zijn aangesterkt en uitgerust, zijn ze ook weer voldoende in conditie gekomen om fit aan het inspannende broedseizoen te beginnen.

Verenkleed

Een grutto is een steltloper die hoog op de poten(1) staat en een lange rechte snavel(2) heeft. De snavel is aan de basis oranje gekleurd. De kop en borst(3) zijn oranjerood gekleurd. De borst(4) kleurt van oranje naar beige bruin en heeft dunne donkere dwarsstrepen(5). De buik is tot de stuit lichtgrijs gekleurd.

Winterkleed

Het winterkleed van een grutto is veel minder spectaculair, net als het winterkleed van alle andere steltlopers. Steltlopers zijn in de winter vrijwel geheel grijs tot grijswit van kleur. Pas in het voorjaar krijgen ze hun prachtkleed of broedkleed.

Juveniel kleed

Grutto’s zijn nestvlieders wat betekent dat jonge vogels vanaf dag een zelf voor hun voedsel moeten zorgen. Jonge grutto’s hebben al wel lange poten maar de snavel is nog kort waardoor ze voedsel nog niet diep in de grond kunnen zoeken. In de eerste paar maanden betsaat het dieet daardoor met name uit kleine insecten die in het gras leven. Pas als de snavel is uitgegroeid zijn ze in staat om hun voedsel diep in de grond te zoeken.

Kenmerkend gedrag

Grutto’s zitten graag op een paaltje vanwaar ze een goed uitzicht hebben over het broedgebied. De mannetjes maken vanaf deze uitkijkpost spectaculaire baltsvluchten en roepen dan veelvuldig hun eigen naam “grutto-grutto-grutto-grutto”. Ook wordt het territorium vanaf deze uitkijkpost bewaakt.

Met hun lange snavels kunnen ze diep in de grond naar wormen en emelten zoeken en daar hebben ze dan kruidenrijke en vochtige graslanden voor nodig. Een vliegende grutto is goed te herkennen aan zijn ver naar achteren uitstekende poten. De poten steken voorbij de staart uit en is in de vlucht de brede witte vleugelstreep goed te zien.

Als legsels mislukken of als de broedperiode is afgesloten, verzamelen de grutto’s zich weer om op te vetten zodat ze voldoende fit genoeg zijn om de lange tocht naar Afrika te maken. De eerste grutto’s verzamelen zich al vanaf mei en tegen juli-augustus zijn ze weer vertrokken. In die tussentijd zijn dagelijks steeds groter wordende groepen grutto’s op de slaapplaatsen te zien.

Gelijkende soorten

De IJslandse grutto is formeel een ondersoort van de grutto. Hij is kleiner, heeft kortere poten en heeft een kortere snavel dan de grutto. De steenrode kleur van de veren loopt ook veel verder door dan bij de grutto die meer oranje gekleurd is. Bij een IJslandse grutto loopt de rode kleur door over de buik tot aan de staart. Hij ziet er qua kleur dan ook spectaculairder uit dan een grutto. De IJslandse grutto is alleen tijdens de trek in Nederland te zien. Ze broeden in IJsland, Noordwest Schotland en Noordwest Noorwegen.

Wist je dat?

• Dat de Portugese overheid plannen had om in de Taagdelta een nieuwe Nationale luchthaven te bouwen?
• Als dat doorgaat onze grutto’s hun absoluut noodzakelijke tussenstop op hun tocht naar en van Afrika kwijtraken?
• En wij daardoor misschien wel onze Nationale vogel kwijtraken?
• Mede door verschillende Nederlandse Natuurorganisaties geprotesteerd is en de plannen voorlopig in de ijskast staan?