Op werkdagen voor 15.00 besteld, morgen in huis

Zwarte Specht

Dryocopus martius

De zwarte specht is een opvallende verschijning en de grootste spechtensoort van ons land. Ze hebben een voorkeur voor beukenbossen en hun roep hoor je vaak van verre.

Zwarte Specht
Zwarte Specht. Fotograaf: Vincent Vuik

Herkenning

46 cm. Grootste Europese specht. Makkelijk te herkennen aan geheel zwarte verenkleed. Vlucht minder golvend dan andere spechten, lijkt wel wat op vlucht van vlaamse gaai. Mannetje heeft rode kopkap, vrouwtje heeft kleine rode vlek achter op kruin. Snavel hoornkleurig. Maakt grote holen in bomen.

Verspreiding

Komt voor op het vaste land in Europa, Centraal- en Oost-Azië. Standvogel. In Nederland vrij schaarse broedvogel, jaarrond aanwezig.

Biotopen

Gemengd- en naaldbos, maar nooit in zeer dichte bossen.

Levenswijze

Voedsel
Vooral mieren en kevers, maar ook wel vruchten en zaden. Foerageert zowel op grond als in bomen. Spendeert veel tijd op boomstompen.

Eieren
Aantal eieren in legsel meestal 4-6, soms 9. Kort ellipsvormig. Glad en glanzend. Wit. Formaat 33,9 x 24,8 mm.

 

Geluid

Luid ‘kruu kruu kruu’ in vlucht, lager en langzamer dan roep van groene specht en met duidelijke ‘r’-klank. Heeft ook klagend ‘whie jèèè’. Roffelt regelmatig en erg luid.

Laatste waarnemingen

Zo herken je de zwarte specht

Zo herken je de zwarte specht.
Fotograaf: Gejo Wassink

Kenmerken

Zo herken je de zwarte specht.
Zwarte Specht. Fotograaf: Vincent Vuik

 

De zwarte specht is een schuwe vogel die zich niet makkelijk laat zien, ondanks dat hij een stuk groter is dan andere spechten. Denk aan het formaat van een zwarte kraai, terwijl bijvoorbeeld de grote bonte specht meer het formaat van een merel heeft. Waar je niet omheen kan is het geluid dat hij produceert. De roep is luid en draagt ver en de roffel van de zwarte specht is langzaam, lang en krachtig. Je kan het van veraf horen en verraadt daarmee zijn aanwezigheid in het bos. De zwarte specht heeft een voorkeur voor uitgestrekte, oude (naald)bossen met veel dode bomen. Deze omgeving biedt niet alleen voldoende voedsel, zoals insectenlarven, maar ook geschikte nestplaatsen.

 

Verenkleed

Zo herken je de zwarte specht.
Het verenkleed van de zwarte specht is geheel zwart. Fotograaf: Ruud Scherpenisse

 

Het verenkleed van de zwarte specht is geheel zwart (1), met een opvallende rode kruin (2). Bij de mannetjes loopt de rode kleur over het hele voorhoofd, terwijl bij de vrouwtjes de rode kleur zich beperkt tot het achterste deel van de kruin. De ogen zijn lichtgeel tot wit (3), wat een contrasterend effect geeft met de donkere veren.

Kenmerkend gedrag

Zwarte spechten voeden zich voornamelijk met mieren, larven, en andere insecten die ze uit boomstammen halen.
Zwarte spechten voeden zich voornamelijk met mieren, larven, en andere insecten die ze uit boomstammen halen. Fotograaf: Edwin Witter

 

Zwarte spechten zijn territoriale vogels en hebben grote gebieden nodig om te foerageren en te nestelen. Ze zijn gespecialiseerd in het uitkerven van grote nesten in zachte, verrotte boomstammen, vaak hoog boven de grond. De zwarte specht voedt zich voornamelijk met mieren, larven, en andere insecten die ze uit boomstammen halen.

Gelijkende soorten

Zo herken je de zwarte specht.
Zwarte spechten zijn gespecialiseerd in het uitkerven van grote nesten in zachte, verrotte boomstammen. Fotograaf: Sieb

 

Qua uiterlijk is de zwarte specht uniek en niet moeilijk te verwarren met andere spechten. Behalve dat hij op de kruin na helemaal zwart is, is de zwarte specht ook groot in verhouding tot de andere spechten die we in Nederland kennen. Daarnaast vliegt de zwarte specht ook meer in een rechte lijn wat afwijkt van de typisch golf beweging bij andere spechten. Wel zijn de roep en welbekende spechtroffel typische geluiden die bij een specht horen en daarom nog wel te verwarren met soortgenoten. De roffel van de zwarte specht is zwaarder dan de andere spechten en houd lang aan. De voorjaarsroep van de zwarte specht lijkt op de roep van de groene specht, de welbekende lachende roep, maar dan een paar tonen hoger.

Wist je dat?

Een ruigpootuil kijkt uit zijn nestholte (een oud zwarte spechtennest). Fotograaf: Bouke ten Cate

 

De zwarte specht is een echte bosarchitect. De nesten die ze bouwen zijn zo groot en stevig dat ze vaak meerdere jaren worden gebruikt door verschillende generaties spechten, en later ook door andere dieren zoals uilen en boommarters. Dit maakt de zwarte specht tot een belangrijke soort voor het behoud van de biodiversiteit in oude bossen. Hun aanwezigheid is een teken van een gezond bos, waar oude bomen en dood hout aanwezig zijn.