Een kenmerkend nasaal klinkend k-èhp verraadt vaak de aanwezigheid van de keep. De keep is een vinkachtige die bij ons de winter doorbrengt. Ze houden van beukenbossen en kunnen daar soms in grote groepen voorkomen.
Fotograaf: Johan Horneman
Herkenning
15 cm. Lijkt qua vorm en formaat op vink. Mannetje in zomerkleed met zwarte kop en mantel, oranje keel, borst, schouders en kleine dekveren, zwarte slagpennen en staart en witte buik en stuit. Vleugels met smalle oranje-witte vleugelstrepen. Vrouwtje met bruine kop, bruin en zwart gevlekte mantel en grijze vlek op kopzijden. Mannetje ’s winters als vrouwtje. Snavel ’s zomers zwart, ’s winters geel. ’s Winters in troepen met vink en gorzen en soms met leeuweriken. Schuifelende gang als vink.
Verspreiding
Broedt in Scandinavië, delen van de Baltische Staten, Kazachstan, Mongolië en Rusland. Trekt in de winter naar Europa, naar Azië, van Turkije tot Nepal, en grote delen van Oost-Azië. In Nederland een uiterst schaarse broedvogel, jaarrond aanwezig, doortrekker en wintergast in groot aantal.
Biotopen
Op akkers langs bosranden, beukenbossen en ook in parken met beukenbomen. De zaden van de beuk zijn een belangrijke voedselbron voor deze soort.
Levenswijze
Voedsel
In broedtijd ongewervelde dieren en zaden, ’s winters zaden, bessen en andere vruchten.
Eieren
Aantal eieren in legsel meestal 5-7, soms 4-8. Buikig tot kort ovaal. Glad en glanzend. Lichtblauw. Verschillend getint of gevlekt met roze of lichtrood, schaars bezet met spikkels en kleine vlekjes, meestal kleiner en talrijker dan bij de vink, dikwijls met fijnere lijntjes en krabbels. Formaat 19,5 x 14,6 mm.
Geluid
Verschillende roepen ‘èèèp’, ’tok’ en ’tsjuk’. Zang een monotoon, langgerekt ‘wèèèèèè’.
Een keep is een vogel uit de familie van de vinken. Net als vinken, zijn kepen zaadeters. Ze hebben een dikke kegelvormige gele snavel(1) waarmee gemakkelijk beukennootjes, het favoriete voedsel van de keep, opengebroken kunnen worden. Daarnaast eten ze zaden van de els en lariks. De kop(2) is van het mannetje in de winter grijs en in de zomer zwart gekleurd. Ook het verenkleed van de keep doet denken aan dat van de vink. De vleugels van de keep zijn zwart(3) met een oranje streep. De buik en stuit zijn wit(4) en de poten(5) zijn licht gekleurd.
Fotograaf: Henk Dikkers
Kleed man
De veren van de mannetjes keep zijn in de zomer een stuk feller gekleurd dan in de winter. De kop van de man is dan egaal zwart gekleurd en gaat ter hoogte van de borst, met een scherpe aftekening, over in oranje. De borst en schouders zijn opvallend oranje gekleurd. De vleugels zijn zwart met een enkele oranje baan gekleurd. De buik en stuit zijn onveranderd wit in zomer en winter.
Mannetje in prachtkleed. Fotograaf: Bert Ooms
Kleed vrouw
Het vrouwtje is net zoals bij de meeste vogelsoorten, minder spectaculair gekleurd maar nog steeds heel herkenbaar. De lichtbruine-grijzige kop en enigszins oranje borst en schouderpartij zijn goed herkenbaar en dat voorkomen heeft de vrouwtjeskeep in de winter en in de zomer.
Volwassen keep(v). Fotograaf: Henk Dikkers
Winterkleed
Het winterkleed van de man is minder spectaculair gekleurd dan het zomerkleed en lijkt zelfs op het verenkleed van het vrouwtje. Minder fel en minder scherp getekend oogt het een stuk rommeliger. De scherpe aftekeningen maken plaats voor bruine veertoppen die het geheel wat drukker maakt. Ook de zwarte kopveren verkleuren en worden grijs, maar kleine zwarte accenten blijven zichtbaar. Het winterkleed van het vrouwtje is gelijk aan haar zomerkleed.
Mannetje in winterkleed. Fotograaf: Fred Keep
Juveniel kleed
Op de foto is naast het mannetje een juveniele keep te zien. De veren van de jonge keep zijn nog niet op kleur en in dit stadium is dus nog niet te zeggen of het om een mannetje of vrouwtje gaat. Pas als de jonge vogel volwassen wordt, is het geslacht aan de hand van het uitgekleurde verenkleed waar te nemen.
Een keep mannetje (l) en juveniele keep (r). Fotograaf: Thijs Glastra
Kenmerkend gedrag
In de winter, als de kepen in ons land zijn, zie je ze vaak in groepen op de grond foerageren ook in het gezelschap van vinken. Ze zijn niet alleen in de bossen te vinden maar ook in het agrarische gebied waar ze tot op de boerenerven op de oogstresten hun eten zoeken.
Kepen en vinken foerageren samen. Fotograaf: Gert-Jan Cromwijk
Gelijkende soorten
Ter vergelijking ook een foto van de vink. Een vink lijkt in veel opzichten op een keep. De tekening van de kop, overgang verenpatroon naar de borst en kleurstelling zijn vergelijkbaar alleen is het verenpakket van de vink wat fletser. egaler van kleur en minder contrastrijk dan dat van de keep. In de winter, als grote gemengde groepen vinken en kepen samen foerageren, kun je de keep tussen de vinken nog weleens over het hoofd zien. Maar als ze opvliegen heeft de keep een witte stuit terwijl de vink een grijsgroene stuit(6) heeft.
De grijsgroene stuit is duidelijke te zien als het mannetje zijn veren opzet. Fotograaf: René de Waal
Wist je dat?
de gele snavel van het mannetje in het broedseizoen zwart wordt?
in Nederland nog geen vijf broedparen leven?
dat er wereldwijd meer dan 150 miljoen kepen leven?
