Zo klinkt grote gele kwikstaart

De grote gele kwikstaart is typisch zo’n vogel die je zou kunnen kennen van vakanties in heuvel- en bergachtige streken. Daar zie je dan naar hem uit en kun je hem in het broedseizoen vaak langere tijd gadeslaan in de buurt van een of andere beek. In onze omgeving hebben we afgezien van het oosten van de achterhoek en Twente, Zuid-Limburg en de Ardennen niet zoveel landschappen met (snel) stromende beken. Maar gelukkig is de grote gele kwikstaart gedurende herfst en winter een stuk minder kieskeurig; dan kan hij bijna overal opduiken. De in de herfst overtrekkende gele kwikken en hun soortgenoten die bij ons de winter doorbrengen zijn echter gemakkelijk te missen. Ken je de roep van deze schitterende vogel, dan kan die je zomaar even een vakantiegevoel bezorgen, zeker als je de vogel zelf ook nog te zien krijgt.

Zang

De grote gele kwikstaart zingt zangstrofen die niet veel meer zijn dan een snelle herhaling van een korte, hoge toon. De pauzes tussen de strofen kunnen variëren van slechts een seconde tot tien seconden of meer. Tijdens een zangsessie kan een lange tijd steeds dezelfde strofe klinken, maar evengoed kan er regelmatig van strofetype worden gewisseld. De vrij subtiele variatie tussen de strofen zit hem vaak in de hoogte en/of de lengte van de toon. Soms hoor je strofen waarbinnen na een aantal herhalingen van de ene toon overgegaan wordt op een andere.

Zangactiviteit

Roep

De grote gele kwikstaart roept een vrij hard en metalig klinkend tzid (ook te horen in de zangstrofen) of tzidit. De alarmroep is een scherp stijgend siiiit? die bij groot alarm kan worden gecombineerd met de enkelvoudige roep.

Gedrag

De grote gele kwikstaart houdt zich in het broedseizoen voornamelijk op in de buurt van (berg)beken en rivieren. Daar kun je hem zingend aantreffen op hoge zangposten als bomen, masten en gebouwen, maar ook minder hoge structuren als paaltjes, de reling van een brug of niet meer dan een kei. In bomen is het vaak even zoeken waar hij precies zit.

Buiten het broedseizoen kun je de vogel op meer plaatsen aantreffen. Tijdens de trek is er overal kans op overvliegende exemplaren. Overwinteraars kun je vinden langs allerlei soorten (stromende) wateren, maar zeker ook op platte daken, zelfs in drukke stedelijke gebieden. De aantallen tijdens herfst en winter zijn niet echt groot, dus je moet wel wat geluk hebben.

Interessante informatie & weetjes

• De toonhoogte van de geluiden die de grote gele kwikstaart maakt is vrij hoog voor een vogel van zijn formaat. Dit heeft alles te maken met het feit dat vogel tijdens de broedperiode moet concurreren met het geluid van (snel)stromend water.
• Het lijkt erop dat de grote gele kwikstaart zijn habitatkeus aan het uitbreiden is, bijvoorbeeld naar waterzuiveringsinstallaties en erven (Sovon, Vogelatlas 2018).

Gelijkende soorten

• De zang van de grote gele kwikstaart is scheller en meer gestructureerd dan die van de andere kwikstaarten.
• De roep lijkt op die van de witte kwikstaart, maar is krachtiger, scherper en hoger.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de Veldgids Vogelzang
Geluiden: app BirdSounds Europe, Henk Meeuwsen