Onderdeel van Pixfactory

Op werkdagen voor 15.00 besteld, morgen in huis

Zo klinkt de pimpelmees

Download GRATIS het ebook '14 tips om meer te genieten van vogels' en ontvang onze 2 wekelijkse nieuwsbrief met de meest recente artikelen op vogelskijken.nl

 
Pimpelmees
Fotograaf: Truus Aletta Maan

Wie kent hem niet, de pimpelmees, het ‘kleine broertje’ van de koolmees? Op de voedertafels zijn ze vaste bezoekers en al vroeg in het jaar klinkt hun heldere zang. Dat ‘zilveren belletje’ kunnen we zeker tot en met eind mei horen, en in de maanden maart en april doen ze er nog een schepje bovenop. Toch zit hun zang vol verrassingen.

Zang

Anders dan bij de koolmees bestaat de zangstrofe niet uit aaneengeschakelde identieke motieven, maar uit een strofe die keer op keer vrijwel identiek herhaald wordt. De strofe begint met twee of drie langgerekte hoge fluittonen, gevolgd door een iets lagere heldere triller (het ‘belletje) TIE-TIE-lilililililililililili.

 

Pas na een keer of tien, twintig schakelt de pimpelmees over op een nieuw strofetype, met dezelfde opbouw: eerst een paar hoge tonen, dan een eindtriller. Binnen dit hoofdtype bestaan meerdere varianten. Soms zitten er nog een of twee tussennootjes bij. Allemaal hebben ze gemeenschappelijk dat de zangstrofe hoog begint en laag eindigt.

 

Heel zelden is de volgorde omgedraaid: eerst een lage, dan een hoge triller. Deze opname maakte ik van een pimpelmees in mijn wijk. Ik hoor die zang nu voor het vierde jaar dus ik denk dat deze zangvariant zeer lokaal is verspreid. Na enige keren deze strofe te hebben gezongen, schakelt de pimpelmees weer over op de standaardzang.

 

Naast deze stereotype strofenzang heeft de pimpelmees een korte motiefzang. Dit zangtype is veel zeldzamer, je hoort het maar af en toe. Het lijkt bedrieglijk veel op de strofen van de koolmees, maar klinkt veel sneller, hoger en ijler: je hoort goed dat het een kleinere vogel is. Ook van dit zangtype bestaan meerdere varianten, al naar gelang het motief dat herhaald wordt, bijvoorbeeld TSITSIdidi TSITSIdidi TSITSIdidi.

 

Eigenlijk is het zo: hoe langer je luistert naar pimpelmezenzang, hoe meer varianten je ontdekt. Zelfs de meest algemene vogels kunnen je blijven verrassen.

Zangactiviteit

 
 
jan
 
 
feb
 
 
maa
 
 
apr
 
 
mei
 
 
jun
 
 
jul
 
 
aug
 
 
sep
 
 
okt
 
 
nov
 
 
dec

Roep

Pimpelmezen zijn sociale vogels dus het arsenaal aan roepjes is zeer groot. Het lijkt erop alsof ze voor elke situatie een andere roep hebben.

Eerst de sociale roep, gebruikt in interactie met soortgenoten.

 

De alarmroep heeft hetzelfde timbre als die van de koolmees.

 

Het onderscheid met de zang soms niet groot.

Het aantal roepen en zangvariaties is ongelofelijk groot en vergt eigenlijk een langer artikel.

Gedrag

Pimpelmezen komen voor in dezelfde biotoop als koolmezen en bezoeken in de winter dezelfde voedertafels of vetbollen. In de zomer is er minder voedselconcurrentie. De kleinere en lichtere pimpelmezen kunnen in tegenstelling tot koolmezen aan dunnere twijgjes hangen om er een rupsje vanaf te plukken. Die acrobatische toeren kunnen ze lang volhouden.
Wel is er enige nestplaatsconcurrentie. Pimpelmezen kunnen door een kleinere opening dan koolmezen. Met enig geluk kun je in het voorjaar de baltsvlucht van de pimpelmees zien. Hij daalt dan met vibrerende vleugels door de takken en vliegt opeens langs de stam omhoog, naar zijn nesthol of naar het vrouwtje.

Interessante informatie & weetjes

Zowel mannetjes als vrouwtjes hebben een blauw petje, maar dat is alleen in onze ogen zo. In werkelijkheid is het kopje van het mannetje ultraviolet, een kleur die wij niet kunnen zien. Hoe meer UV-licht door de blauwe veertjes wordt gereflecteerd, hoe aantrekkelijk het mannetje is voor de vrouwtjes.

 

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de Veldgids Vogelzang
Geluiden: app BirdSounds Europe, Henk Meeuwsen en Dick de Vos.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Reageer op dit artikel

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *