Download GRATIS het ebook '14 tips om meer te genieten van vogels' en ontvang onze 2 wekelijkse nieuwsbrief met de meest recente artikelen op vogelskijken.nl
De bosuil begint pas vocaal actief te worden als het zo goed als donker is. Fotograaf: Thijs Glastra
De zang van de bosuil is vooral bekend van griezelfilms en enge filmscènes. Het is het standaardgeluid dat filmmakers onder de beelden monteren om aan te geven dat het spannend wordt. In het echt is het eerder een indrukwekkende natuurbelevenis dan een angstaanjagende ervaring.
Zang
Bosuilen krijgen al in oktober de lentekriebels. De hele winter gieren de hormonen door hun lijf en dat is te horen ook! Mannetjes markeren hun territorium met zang en het vrouwtje reageert daar vaak op met de keWIEK-roep.
De territoriumzang (ten onrechte vaak ‘roep’ genoemd) kent veel variaties. De ‘klassieke’ vorm bestaat uit twee los van elkaar staande delen: eerst een zuivere, in toonhoogte dalende oo- of oe-klank van ruim een seconde, dan een pauze van drie tot vijf seconden, en als slot 1-3 korte nootjes direct gevolgd door een bevende en dalende oe-klank van ruim een seconde. De zang wordt gemiddeld om de 20 seconden herhaald. Het laatste deel kent vrij veel variatie, maar blijft altijd goed te herkennen aan de vibrerende noten. Er is overigens vrij veel variatie in de zang. Daardoor zijn bosuilen individueel te herkennen. Het vrouwtje heeft een meer schorre versie van deze zang, en roept vooral in de herfst.
Er is nog een andere zang, die je maar heel zelden hoort: de bolderzang. Het een pulserende, ietwat dalende zang van ongeveer 1,5 seconde, die bestaat uit 20-30 o-klanken. Deze zang wordt vlakbij het nest geroepen en is een uitnodiging tot de paring.
Zangactiviteit
jan
feb
maa
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
nov
dec
Roep
Algemene contactroep
De algemene contactroep is een scherpe tweedelige roep met de nadruk op de tweede lettergreep: keWiek, soms met een tussennootje: KEjoeWIEK. Vaak wordt gedacht dat dit de roep van het vrouwtje is, maar ook mannetjes gebruiken deze roep.
Als bosuilen opgewonden zijn, kan deze roep om de paar seconden worden herhaald.
Alarmroep
De alarmroep is een verkorte en versnelde herhaling van de contactroep: oeWET oeWET oeWET…
Overige roepen
In interactie met elkaar, vooral tijdens de balts en bij het voeren, bestaat een groot scala aan roepen, die eigenlijk allemaal variaties zijn op de contactroep met soms ook elementen uit de zang.
Juveniel
De bedelende roep van de uitgevlogen jongen (takkelingen) is al vroeg in het voorjaar te horen. Ze zitten op takken in de buurt van het nest en laten hun ouders weten waar ze zitten om gevoerd te worden. Het zijn overwegend blazende of sissende geluiden. Deze bedelroep ontwikkelt zich gedurende het seizoen tot de algemene keWIEK-roep.
Interessante informatie & weetjes
Een uil geldt in veel culturen als een doodsbode. Vroeger hoorden bijgelovige Duitsers in de keWIEK contact-roep van de bosuil de woorden ‘Komm mit’ wat werd uitgelegd als: ‘Ga mee naar het dodenrijk’.
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de Veldgids Vogelzang, 2018.
Eén reactie
FANTASTISCH!
Wat een fraaie opnamen! Geen enkel storend achtergrond geluid. Ik heb de app natuurlijk allang op mijn telefoon staan, maar vanaf mijn desktop klinkt het nog mooier.
FANTASTISCH!
Wat een fraaie opnamen! Geen enkel storend achtergrond geluid. Ik heb de app natuurlijk allang op mijn telefoon staan, maar vanaf mijn desktop klinkt het nog mooier.
Dick de Vos (1958) is tamelijk laat gaan vogelen en heeft zichzelf daardoor veel moeten leren. Met name heeft hij zich gestort op vogelgeluiden. Hij ontwikkelde een systeem om vogels via hun zang te determineren. Hierop zijn de boeken Wat zingt daar en de Veldgids Vogelzang gebaseerd. De geluiden in deze boeken staan in de app BirdSounds Europe. Overige boeken van zijn hand zijn onder andere het Vogeldoeboek, Ode aan de Nachtegaal en de Veldgids Vogeltrek (met Sam Gobin). Dick geeft regelmatig lezingen en excursies. Voor BirdingBreaks leidt hij vogelreizen in binnen- en buitenland.
Dick de Vos
Dick de Vos (1958) is tamelijk laat gaan vogelen en heeft zichzelf daardoor veel moeten leren. Met name heeft hij zich gestort op vogelgeluiden. Hij ontwikkelde een systeem om vogels via hun zang te determineren. Hierop zijn de boeken Wat zingt daar en de Veldgids Vogelzang gebaseerd. De geluiden in deze boeken staan in de app BirdSounds Europe. Overige boeken van zijn hand zijn onder andere het Vogeldoeboek, Ode aan de Nachtegaal en de Veldgids Vogeltrek (met Sam Gobin). Dick geeft regelmatig lezingen en excursies. Voor BirdingBreaks leidt hij vogelreizen in binnen- en buitenland.
Eén reactie
FANTASTISCH!
Wat een fraaie opnamen! Geen enkel storend achtergrond geluid. Ik heb de app natuurlijk allang op mijn telefoon staan, maar vanaf mijn desktop klinkt het nog mooier.