De waterpieper en oeverpieper zijn twee vrij algemene wintergasten in ons land. Ondanks dat de broedgebieden ver uit elkaar liggen; de oeverpieper in het noorden (Engeland en Scandinavië) en de waterpieper in het zuiden (berggebieden in Midden-Europa) overwinteren beide soorten in Nederland en België, waarbij de oeverpieper zuidwaarts en de waterpieper noordwaarts trekt.
De belangrijkste kenmerken
Beide soorten lijken flink op elkaar en dat kan voor hoofdbrekens zorgen. In dit artikel zoomen we in op de verschillen, zodat je ze makkelijker kunt herkennen in het veld.
In de onderstaande afbeelding zie je de belangrijkste kenmerken van de waterpieper:
In de onderstaande afbeelding zie je alle kenmerken van de oeverpieper:
De verschillen op een rij
| waterpieper | oeverpieper |
| Duidelijk wenkbrauwstreep, ook voor het oog Oogring valt hierin weg. | Vage wenkbrauwstreep. Oogring duidelijker zichtbaar dan bij waterpieper |
| Op bovendelen variatie van lichtere/donkerder delen Onderdelen met een duidelijke witte tint Vleugelstrepen lichter/witter | Op bovendelen uniform gekleurd Onderdelen meer ‘buffish’ (bruingele) onderkleur Vleugelstrepen vaag beide getint |
| Scherpere afgetekende streping op onderdelen (niet diffuus) | Sterke streping op onderdelen, maar diffuus |
| Witte buitenste staartpennen | Lichtgrijze buitenste staartpennen |
| Donkere zwartachtige pootkleur | Donkere bruinachtige pootkleur |
Winter- en zomerkleed
Let op! Bovenstaand overzicht geeft de kenmerken weer van het winterkleed; dit kleed komen we het meest tegen bij deze typische wintergasten.
In zomerkleed kleuren waterpiepers naar een mooi lichtgrijs verenkleed op de bovenzijde. En mooi roze getint, met weinig tot geen streping op de onderdelen.
Bij ons overwinteren twee ondersoorten oeverpiepers, waarbij de noordelijke ondersoort ‘littoralis’ in zomerkleed óók deze kenmerken kan vertonen. Echter de bovendelen zijn donkerder grijs, de borst heeft meer streping en de buitenste staartveren zijn grijs (en niet wit). Dit laatste kenmerk kun je altijd gebruiken voor zowel winter- als zomerkleed, maar het is niet altijd even goed te zien.
Herkenning in het veld
Nu we de kenmerken helder hebben komt de vraag, hoe passen we dit toe in het veld? Leuk al die kenmerken, maar het is niet altijd (goed) te zien in het veld, behalve als je goede foto’s kunt maken. De kleur van de buitenste staartpennen is bij zo’n bewegelijk vogeltje moeilijk vast te stellen, zeker als de vogel zich op grotere afstand bevindt.
Waarom kan een ervaren vogelaar dit in het veld wel zo snel zien? De belangrijkste reden is ervaring en extra kennis dat je kan helpen om snel op de juiste kenmerken te letten.
Ofwel hier enkele extra tips & tricks die de ervaren vogelaar in het veld gebruikt en jou kan helpen om ook tot een juiste determinatie te komen. Let op: in dit artikel passen we het toe op oever- en waterpieper, maar dit is van toepassing op bijna alle soorten.
- Piepers zijn bijvoorbeeld als kleine lijsters, maar hebben altijd een (vage) rugtekening. Lijster hebben zelden tot nooit rugtekening. Als je hier op let, is het een mooi hulpmiddel om je zoektocht te beginnen.
- Let op de pootkleur, de donkere pootkleur vaststellen, is een snelle manier om de soort met bijvoorbeeld de Gras-/Boompieper uit te sluiten.
- Kijk naar de plek & biotoop waar je bent, bij deze twee soorten een makkelijk hulpmiddel. Oeverpiepers vind je voornamelijk langs de kusten met zoutwater. Waterpiepers zie je vooral in het binnenland in gebieden met zoetwater en op akkers.
Let op: uitzonderingen zijn er altijd. Ook de Oeverpieper kun je in het binnenland zien, maar geldt daar als zeldzaam. En de Waterpieper wordt ook gezien op bijvoorbeeld de Waddeneilanden en op uitgestrekte kwelders.
Als je een beginnende vogelaar bent, stel jezelf dan ook de vraag: kijk ik niet naar een gras- of boompieper? De graspieper komt overal voor waar water-/oeverpieper ook voorkomen.
Het gemakkelijkste onderscheid tussen deze soorten is de pootkleur, bij gras-/boompieper altijd licht oranje/roze en bij water-/oeverpieper altijd donker.
Graspieper en boompieper
Als uitsmijter van dit artikel een klein overzichtje met de verschillen tussen graspieper en boompieper.
Wil je meer lezen over herkenning van de oeverpieper, klik hier.
