Onderdeel van Pixfactory

Op werkdagen voor 15.00 besteld, morgen in huis

Vogels kijken met je oren

Download GRATIS het ebook '14 tips om meer te genieten van vogels' en ontvang onze 2 wekelijkse nieuwsbrief met de meest recente artikelen op vogelskijken.nl

 
vogelgeluiden helpen je om vogelsoorten sneller te herkennen.
Zingende roodmus man. Fotograaf: Daniele Occhiato

Hoe zie je het verschil tussen een fitis en een tjiftjaf? ‘Met je ogen’, zou een neefje van me kunnen antwoorden. En daar is natuurlijk geen speld tussen te krijgen. Maar vaak heb je bij vogels kijken meer aan een ander zintuig: je oren. Daarmee pik je alle vogelgeluiden om je heen op, ook die van de vogels die je niet kunt zien: een goede reden om zoveel mogelijk vogels aan hun geluiden te leren herkennen.

Eerst horen, dan zien 

Je kunt voor die fitis of tjiftjaf natuurlijk je verrekijker pakken en hopen dat de vogel vlakbij en goed in het zicht voor je gaat zitten. Als je dan ook nog onthouden hebt dat je op de pootkleur moet letten, moet eruit te komen zijn. Als het even meezit, maakt de vogel het je gemakkelijk door zijn liedje te laten horen. Beide soorten zingen namelijk veelvuldig en totaal anders. Iemand met basale kennis van vogelzang zal meteen horen of hij een fitis of tjiftjaf voor zich heeft.

Of achter zich, want dat is het mooie van onze oren: je kunt er 360 graden rondom vogels mee ontdekken. Zelfs achter een muurtje, in een dicht bladerdek, of hoog in de lucht, wordt iedere vogel opgemerkt die zijn snavel niet kan houden. Eén van mijn mooiste waarnemingen wat dat betreft, was een enkele roep van een roerdomp – niet de hoemp, maar de rauwe roep – hoog boven me, in het pikkedonker. Het beeld van deze mysterieuze vogel leverde mijn brein er gratis en voor niets bij.

Zingende fitis
Een zingende fitis. Fotograaf: Marcel van der Tol

Doelgerichter op pad

Hoe meer vogelgeluiden je als vogelaar kent, hoe gerichter en selectiever je te werk kunt gaan. Je hoeft niet voor elke vogel die je ziet, naar je kijker of camera te grijpen, want je weet vaak allang om welke vogel het gaat. En wil je hem graag bekijken, dan pak je natuurlijk alsnog je kijker.

Ga je op pad voor een specifieke vogel, dan zul je hem sneller vinden wanneer je weet hoe hij klinkt. Of je weet al waar je moet zijn, omdat je hem een tijdje ervoor al had gehoord, tijdens een fietstochtje woon-werkverkeer bijvoorbeeld. Je kunt dan doelgericht op pad om die appelvink, goudvink, regenwulp, bosruiter of zomertaling eens uitgebreid te gaan bewonderen. Of de vogel er nog zit, weet je natuurlijk nooit, maar dat is dan ook de charme van het vogels kijken.

Van horen zeggen

Er zijn situaties waarin je volledig op je ogen zult moeten vertrouwen en je oren er maar een beetje bijhangen. Sta je achter een telescoop te turen naar foeragerende steltlopers ver op het wad, dan is de kans groot dat de vogels zich amper laten horen of dat hun geluiden je oren simpelweg niet bereiken. Je zult het moeten doen met je kennis van postuur, formaat, vliegbeeld, verenkleed, pootkleur, lengte en vorm van de snavel, en zo meer. Heb je die kennis niet? Dan is het te hopen dat er een collega vogelaar in de buurt is die je kan vertellen om welke soort het gaat. Dit is dan weer een geheel andere vorm van vogels kijken met je oren: van horen zeggen. Vervolgens kan het dan gebeuren dat je samen op zoek gaat naar de zwarte ruiter die je al wel had gehoord, maar nog niet had gezien.

Welke soorten zie je allemaal? Fotograaf: Daan Schoonhoven

Vogelgeluiden herkennen

Niet iedereen is even goed in het leren herkennen en onthouden van vogelgeluiden. Toch kan iedereen een basisniveau bereiken waarvan hij veel plezier zal hebben in het veld. Hoe doe je dat? Allereerst, ga veel op pad en wees je bewust van de vogels die je hoort. Probeer niet meteen alle geluiden op naam te brengen, maar wacht tot een geluid je begint op te vallen omdat je het vaker hoort. Het zit dan bij wijze van spreken al in een vakje in je brein, er moet alleen nog een labeltje op.

Dat is een goed moment om de vogel erbij te zoeken, al kan dat nog best lastig zijn. Je hebt bijvoorbeeld van die vogeltjes die al zingend, hoog in een dennenboom steeds van tak naar tak vliegen. Probeer die maar eens goed in beeld te krijgen. Dit is hét moment om het geluid goed in je op te nemen, terwijl je geconcentreerd kijkt en luistert, totdat je uitroept: zwarte mees! De kans is groot dat je zo’n moment nooit vergeet. En als het een beetje meezit hoor je de zwarte mees de rest van je leven eerder dan je hem ziet. 

Oefenen, oefenen, oefenen dus en veel op pad gaan, lekker vogels kijken, en luisteren!

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Reageer op dit artikel

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze artikelen vind je vast ook interessant: