Zo herken je een dodaars

De dodaars, net iets groter dan een merel, is de kleinste fuut van ons land en gedraagt zich meestal nogal schuw. Onder elkaar ligt dat helemaal anders en kunnen ze zich nogal territoriaal gedragen, ze dulden zeker geen soortgenoten in hun gebiedje. Dit prachtige fuutje roept van het voorjaar tot diep in de zomer veelvuldig en dat harde geluid van de baltsroep is onvergetelijk. Het wordt ook wel hinniken genoemd, om de eenvoudige reden dat het lijkt op het hinniken van een paard. Zodra ze mensen zien duiken ze steeds onder net zolang totdat de kust veilig is en proberen ook in de beschutting van de oeverbegroeiing uit het zicht te blijven. De dodaars heeft een gedrongen postuur en heeft een heel klein snaveltje. Door zijn houding in het water lijkt de licht gekleurde achterkant van zijn lichaam wat omhoog gericht. De veertjes op zijn achterlijf doen donsachtig aan.

 

In de winter is de kruin(4) donkergrijs met een scherpe begrenzing tot onder het oog. De kop,hals en borst(5) zijn lichtbruin gekleurd. De wang(6) is ook lichtbruin gekleurd met aan de snavelbasis(7) een wat lichter en onopvallend gebied waar juist in het voorjaar de opvallende witte vlek zit.

 

Een juveniele dodaars heeft in zijn eerste levensmaanden een donkere zijkop met wat lichte strepen. In het hele verenkleed zitten verspreid witte veren die naarmate de juveniele dodaars ouder wordt afnemen en de vogel uiteindelijk ook geheel bruin kleurt. Aan de snavelbasis is een lichte vlek te zien. De vogel is aan het einde van het eerste kalenderjaar, zo rond december niet meer te onderscheiden van een adulte dodaars.

 

De iets grotere geoorde fuut lijkt nog het meest op de dodaars alhoewel de geoorde fuut in het broedseizoen veel kleurrijker is dan een dodaars. De geoorde fuut, de naam zegt het al, heeft in het voorjaar bij de oorstreek een waaier van prachtige oranje veertjes die de vuurrode ogen extra accentueren. De geoorde fuut heeft een stijl voorhoofd en een iets opgewipte snavel. In de winter is de geoorde fuut net als de dodaars veel minder spectaculair om te zien. De vogel is dan ook veelal grijs gekleurd. In de winter kunnen ze in hele grote groepen, veelal op groot water, bij elkaar de winter doorbrengen.

 

De kuifduiker lijkt vooral op de geoorde fuut maar heeft ook zeker weg van een dodaars. Vooral de grijze winterkleden die alle drie de vogels dan hebben, lijken erg op elkaar. De kuifduiker is iets groter dan de geoorde fuut en een flink stukje groter dan de dodaars. De kuifduiker broedt niet in Nederland en is alleen in het winterhalfjaar hier te zien. De kuifduiker heeft een hoekige kop met een plat voorhoofd, rode ogen en een wat dikkere stompe snavel dan de dodaars en geoorde fuut. Kuifduikers zijn in de winter vrijwel alleen aan de kust te zien en soms op grote zoete en brakke open wateren. In totaal gaat het slechts om een paar honderd overwinterende exemplaren, een veel lager aantal dan overwinterende dodaarzen en geoorde futen.