Zo herken je de tureluur

Kenmerken

Tureluurs zijn echte weidevogels die naast de weides en dan vooral buiten het broedseizoen, een voorkeur hebben voor een natte omgeving. Je ziet ze daarom ook vaak aan oevers van ondiepe plassen of op drooggevallen slikjes foerageren. Een tureluur is een middelgrote steltloper met helder oranjerode poten en een heel herkenbaar geluid. Ze laten regelmatig hun roep tjululu, tjululu horen en ze roepen ook tijdens hun vlucht. Als de tureluur landt, steekt hij zijn vleugels kaarsrecht omhoog en is daardoor vaak op afstand al te herkennen. En net als alle steltlopers legt een tureluur vier eieren die na 24 of 25 dagen uitkomen. De jonge vogels zijn nestvlieders wat wil zeggen dat ze vanaf dat moment voor zichzelf kunnen zorgen.

Verenkleed

Een tureluur heeft een sterk variabel verenkleed wat kan variëren van een lichte tot een hele donkere vorm. Het variabele verenkleed zowel in de lichte of donkere vorm behoudt de tureluur het hele jaar. De bovendelen (1) hebben zwarte getekende veren die in de winter naar zwak getekende veren verkleuren. De borst (2) gaat van enigszins rommelig gestreept over naar V-vormige vlekken op de buik en flank (3). In de winter zijn deze lichaamsdelen veel zwakker getekend en ogen wat valer dan in het voorjaar en zomer. De snavelbasis (4) is zowel op de boven- als ondersnavel kenmerkend oranje gekleurd. Vanaf de basis van de snavel naar de punt (5) toe wordt de snavel zwart.

Winterkleed

Met name het bovendek is in de winter vrijwel zonder tekening en oogt vrijwel egaal grijsbruin. Sommige exemplaren zijn zelfs egaal grijsbruin. De tureluur blijft in de winter goed herkenbaar door de oranje snavelbasis en oranjerode poten. De onderstaartveren blijven in de winter gebandeerd.

Juveniel kleed

Een juveniele tureluur is goed te herkennen aan de snavelbasis die nog niet op kleur is en ook de poten zijn nog niet fel oranjerood gekleurd. De poten zijn in het eerste kalenderjaar eerder geel dan oranjerood gekleurd. De bovendekveren hebben grove lichte kartels en zorgen voor een vlekkerig patroon. De centrale onderdelen vanaf de borst naar de buik hebben nog maar weinig tekening en tonen lichtgrijs tot wit.

Kenmerkend gedrag

Tureluurs leven met name in het westelijke deel van ons land en broeden in de lage delen van het land waar het over het algemeen wat vochtiger is. Ze hebben een voorkeur voor polders met veel sloten en kruidenrijke graslanden. Ook al zijn tureluurs territoriaal, ze kunnen toch redelijk dicht bij elkaar broeden. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes broeden het legsel uit. Als er gevaar dreigt en het nest bedreigd wordt kan de tureluur fel reageren en luidruchtig rondvliegen. Door de intensivering van de landbouw neemt het aantal tureluurs wel af en is de soort bedreigt en staat op de rode lijst.

Als de tureluur landt, steekt hij beide vleugels kaarsrecht omhoog wat hem op zelfs op een flinke afstand goed herkenbaar maakt. De vrijwel witte ondervleugel en oksels vallen daardoor goed op.

Gelijkende soorten

Een zwarte ruiter in winterkleed ziet er vrijwel hetzelfde uit als een tureluur en kan zomaar voor verwarring zorgen. De lange naaldvormige snavel en de witte wenkbrauwstreep bieden dan uitsluitsel. Het gedrag is ook wezenlijk anders dan het gedrag van de tureluur. Een zwarte ruiter is een druk foeragerende steltloper die ook in wat dieper water foerageert. Hij kan met zijn buik in het water rondlopen en dat zie je een tureluur niet snel doen. Een zwarte ruiter in zomerkleed, de naam zegt het al, is vooral zwart gekleurd met over het hele verenkleed aan de uiteinden van de veren witte toppen.

Wist je dat?

• Een broedende tureluur zich in een weide perfect kan verbergen en zelfs grassprieten over zich heen trekt om zo volledig uit het zicht te verdwijnen?
• Een tureluur zelfs schijnaanvallen uitvoert als het nest bedreigt wordt? Ook mensen kunnen belaagd worden als ze te dicht bij het nest komen.