Zo herken je de kokmeeuw

Kenmerken

Deze algemene en veel voorkomende meeuw is vooral in het binnenland te vinden waar ze ook bij voorkeur broeden. De kokmeeuw is een koloniebroeder en dat kunnen ze in grote groepen van enkele duizenden broedparen samen doen. Dat broeden doen ze op de grond in een grote kolonie en dat gaat met veel drukte en kabaal gepaard. En behalve broeden, slapen de meeuwen ook samen en kun je ze overdag gezamenlijk naar voedsel zien zoeken. Vooral als boeren in het agrarisch gebied de akkers bewerken, kunnen grote groepen kokmeeuwen achter een ploegende tractor foerageren. Kokmeeuwen zijn voor hun dieet niet erg kieskeurig en eten allerlei afval, vis, wormen, brood, slakken en vliegende mieren, ze lusten werkelijk alles en zijn echte opruimers.

Verenkleed

Behalve dat kokmeeuwen alles wat eetbaar is naar binnen werken, zijn het ook hele sociale dieren die veel met hun soortgenoten optrekken. Een mannetje en vrouwtje kokmeeuw zien er hetzelfde uit.

Zomerkleed

Een kokmeeuw in zomerkleed is werkelijk prachtig en heel elegant om te zien. De chocoladebruine kopkap (1) steekt scherp af tegen het hagelwitte lichaam (2). De bovenzijde (3) is lichtgrijs en de witte voorrand van de handpennen (4) is behalve in de vlucht ook in de zithouding goed zichtbaar net als de toppen van de handpennen (5) die zwart zijn. De snavel (6) en poten (7) zijn donkerrood en in het zomerkleed is ook de dunne witte oogring (8) te zien.

Winterkleed

Het winterkleed is veel minder spectaculair dan het zomerkleed. In de periode tussen het zomerkleed en winterkleed, ook wel het overgangskleed genoemd, verdwijnt de bruine kopkap en blijft alleen een zwart vlekje achter het oog bij de oorstreek over dat ook wel het “koptelefoontje” wordt genoemd. Dit winterkleed is vergelijkbaar met dat van enkele andere kleine meeuwensoorten zoals de drieteenmeeuw en de dwergmeeuw .

Juveniel kleed

Een nog maar pas uitgevlogen juveniele kokmeeuw is in de eerste paar maanden vooral lichtbruin gemêleerd getekend. Maar al heel snel gaat de vogel ruien naar het eerste winterkleed waardoor het juveniele kleed maar een paar maanden is te zien. Vooral de bruine mantel- en schouderveren worden als eerste geruid naar egaal grijze veren.

1e winterkleed

Een juveniele kokmeeuw verruild dus in de periode tussen juni en september het verenkleed voor het eerste winterkleed. De bruine veren op de bovendelen worden als eerste vervangen door de egaal grijze veren die bij het eerste winterkleed horen. In het tweede kalenderjaar ziet de meeuw er dan hetzelfde uit als een adulte kokmeeuw. Bij grote meeuwen zoals bij zilvermeeuwen kan dat proces naar het volwassen verenkleed wel vier jaar duren.

Kenmerkend gedrag

Kokmeeuwen zijn veel samen, je ziet ze vaak in kolonies broeden. Ook al broeden ze in een grote groep, ze respecteren toch een onderlinge afstand van ongeveer 30 centimeter wat je een mini territorium kunt noemen. En je ziet ze samen achter de tractoren in het landbouwgebied foerageren. Zelfs slapen doen ze in grote groepen op het water. Kokmeeuwen kun je in heel het land tegenkomen en zelfs in de stad zijn ze regelmatig te zien. Ze zitten dan op de daken van gebouwen, op sportvelden en in parken waar ze afkomen op brood dat aan de eenden wordt gevoerd. Soms zitten ze ook in groepjes bij elkaar bovenop lantarenpalen.

Gelijkende soorten

Net als kokmeeuwen hebben dwergmeeuwen een vergelijkbaar zomer- en winterkleed. De kopkap van een dwergmeeuw is gitzwart die net als de chocoladebruine kopkap van de kokmeeuw in de herfst verdwijnt. De dwergmeeuw heeft opvallende donkere ondervleugel en mist de zwarte handpennen die kokmeeuw wel heeft. En net als de kokmeeuw heeft de dwergmeeuw rode poten maar heeft hij een zwarte snavel in plaats van de rode van de kokmeeuwt. Dwergmeeuwen zijn met name doortrekkers en zijn veel langs de kust te zien.

De drieteenmeeuw lijkt alleen in het winterkleed enigszins op de kokmeeuw. Het zomerkleed is heel anders want de drieteenmeeuw mist de zwarte kopkap. In het winterkleed heeft de drieteenmeeuw ook de zwarte vlekjes bij de oorstreek(het koptelefoontje), grijze bovendelen en zwarte vleugelpunten. De drieteenmeeuwen en dwergmeeuwen zijn vogels die met name aan de kust voorkomen en niet of nauwelijks in het binnenland te zien zijn.

Wist je dat?

• Een kokmeeuw die in 1978 in de duinen van Zandvoort is geringd, in 2011 op 33 jarige leeftijd in een broedkolonie in Zoetermeer is gezien? Ze kunnen dus behoorlijk oud worden.
• De kokmeeuw met ongeveer 100.000 broedparen de meest algemene meeuwensoort van Nederland is?