Zo herken je de kluut

Kenmerken

Kluten zijn met hun zwart-witte verenkleed en lange lichtblauwe poten opvallende steltlopers die bij maar vooral ook in ondiep water zijn te vinden. Ze foerageren door hun lange opgewipte snavel heen en weer door het water te bewegen. Zo zeven ze het voedsel, dat voornamelijk bestaat uit roeipootkreeftjes, slijkgarnaaltjes en springstaarten, uit het water. Maar ook ander kleine insecten vallen in de smaak. Kluten leven zowel aan de kust als in het binnenland en broeden in kolonies. De bodem moet van een korte vegetatie zijn voorzien. Nieuwe natuur kan kluten aantrekken want het zijn echte pioniers. In de winter vertrekken de meeste kluten naar Zuidwest-Europa en Noordwest- Afrika. De overwinterende kluten zijn dan met name in de Delta en de Wadden te vinden.

Verenkleed

De kluut heeft een opvallende omhoog gewipte zwarte snavel (1) die bij een vrouwtje wat korter is en aan het eind abrupt omhoog buigt. De kop (2) is zwart en ook de nek is zwart gekleurd. De bovenvleugel (3) en de toppen van de de vleugel (4) zijn eveneens zwart en de rest van het lichaam (5) is hagelwit gekleurd. De poten (6) zijn lang en opvallend lichtblauw gekleurd. Een kluut ziet er het hele jaar hetzelfde uit en heeft geen specifiek winter- of broedkleed.

De opvallend korte snavel buigt aan het eind abrupt omhoog wat kenmerkend voor een kluut vrouw is.

Juveniel kleed

Bij een jonge kluut zijn de zwarte delen nog niet helemaal diepzwart uitgekleurd; er zit nog een enigszins bruin zweem in. Vooral in het eerste kalenderjaar als de juveniele vogel naar een adulte vogel moet ontwikkelen zijn deze delen nog opvallend bruin gekleurd en zijn de poten grijs en nog niet naar lichtblauw gekleurd. Verder ziet een jonge kluut er hetzelfde uit als een adult exemplaar.

Een juveniele kluut of pullus heeft al een lange gebogen snavel en dikke lange poten. Het verenkleed bestaat nog geheel uit donsveren. Hoe klein de juveniele kluut ook is, hij is al in staat om zelf voor zijn voedsel te zorgen. Dit geldt overigens voor bijna alle steltlopers.

Kenmerkend gedrag

Kluten zijn vrijwel altijd met meerdere exemplaren tegelijk te zien en maken buiten het broedseizoen ook regelmatig korte gezamenlijke vluchten. In het broedseizoen is dat anders. Dan zoeken de paartjes kluten elkaar op en kunnen ze op korte afstand van elkaar hun nest bouwen. Het zijn zogenaamde koloniebroeders. Ook na het broedseizoen blijven ze vaak dicht bij elkaar en kunnen ze in grote groepen in ondiep water bij elkaar staan. In winter als vrijwel alle kluten naar de overwintergebieden zijn vertrokken, zijn aan de kust nog groepjes kluten te zien. Deze vogels overwinteren dan voornamelijk op de Wadden en in de Delta. Kluten foerageren vooral langs de waterkant van ondiep water waar ze met een zevende beweging het voedsel uit het water halen.

Gelijkende soorten

De steltkluut is groter dan een kluut en heeft geen gebogen maar rechte zwarte snavel snavel. De lange poten zijn rozerood gekleurd en hij leeft net als de kluut in de buurt van ondiep water waar hij foerageert door met zijn snavel in de ondiep bodem naar insecten en wormen te prikken. Deze van oorsprong Zuid-Europese steltloper broedt sinds de jaren zeventig af en toe in Nederland. In de afgelopen decennia is het aantal broedgevallen wel toegenomen en tegenwoordig broeden een kleine tweehonderd steltkluten in Nederland.

Wist je dat?

• Als een kluut kuikens heeft en er dreigt gevaar, dan suggereert hij dat hij gewond is. Hij laat dan een vleugel hangen en loopt de andere kant uit om zo de aandacht van de belager af te leiden.
• Een afbeelding van een kluut vanwege zijn unieke en elegante verschijning in het logo van de Vogelbescherming is verwerkt?