Onderdeel van Pixfactory

Op werkdagen voor 15.00 besteld, morgen in huis

Vogelkunstenaar Nicolas van Overmeeren

Download GRATIS het ebook '14 tips om meer te genieten van vogels' en ontvang onze 2 wekelijkse nieuwsbrief met de meest recente artikelen op vogelskijken.nl

 
De kunstenaar Nicolas van Overmeeren staat hier, met armen over elkaar, voor een studieschilderij van de Blauwe Kiekendief. Op het schilderij zijn een aantal waterverfstudies te zien van de kop, de vleugel en een paar kiekendieven te zien in verschillende houdingen. Nicolas kijkt de toeschouwer aan en heeft zijn schildergerei, kwasten, in zijn hand.
De kunstenaar voor een schilderij van één van zijn favoriete vogels: De Blauwe Kiekendief Fotograaf: Nicolas van Overmeeren

Deze keer neemt vogelaar, natuurgids en tekendocent Christophe Reijman je mee in een gesprek met vogelillustrator en akkervogelonderzoeker Nicolas van Overmeeren: Over verhalen vertellen, oog hebben voor het kleine en de kijker uitdagen.

Grauwe Vliegenvanger, waterverf op papier. Fotograaf: Nicolas van Overmeeren

Voor wie hem nog niet zo goed kent: Wie is Nicolas van Overmeeren? “Vanuit Sint-Niklaas ben ik via Antwerpen uiteindelijk neergestreken in de Haspengouwse Leemstreek, waar ik van mijn hobby, mijn passie, mijn obsessie misschien wel, mijn werk heb kunnen maken. Ik doe namelijk onder meer onderzoek naar akkervogels voor het INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek) , MAS-tellingen (Meetnet AkkerSoorten), en werk vrijwillig samen met GKA (Grauwe Kiekendief Kenniscentrum Akkervogels). Daarbij hebben Blauwe Kiekendieven mijn bijzondere interesse.”

Hoe is het vogels kijken bij jou dan allemaal begonnen?

“Hoewel ik vanaf mijn derde altijd veel heb getekend -ik vond laatst bijvoorbeeld nog een tekening van een pestvogel die ik op 6-jarige leeftijd gemaakt had- deed ik dat tot mijn achttiende ook graag, maar het is ook een tijdje weggeweest. Na mijn hogeschool periode is dat wat op de achtergrond geraakt. Ik heb altijd een fascinatie gehad voor gezichten, met daarin de focus op wat nìet symmetrisch is en textuur. Dat prikkelt. Ik heb lang mensen getekend, maar ik denk dat ik vanaf mijn twitch-fase meer naar gezichten van vogels ben gaan kijken. Ik trok erop uit met zo’n opa-kijker en een lederen heuptas met notitieboekje en noteerde alles wat ik zag vliegen. Dat was moeilijk en overweldigend, die hele vogelwereld ontdekken. Hierdoor werd mijn nieuwsgierigheid en interesse geprikkeld: gaat het hier om het individu van de vogels of het gedrag? Ik denk dat ik door de schoonheid en gedragingen van de vogels wel veel, in het Vlaams noemen we dat ‘goesting’, kreeg om het potlood weer in mijn hand te nemen.

Vogels zijn andere gezichten: Ik probeer ze zo goed mogelijk te vangen en in me op te nemen. Ik denk dat ik veel nieuwsgierigheid heb, naar een andere soort, een andere vorm, of een bepaald gedrag. Laatst was ik op excursie en zag ik een vogel die in zijn gedrag afweek van een normale torenvalk: Het bidden wisselde zich af door glijvluchten. Dat op zich was al reden om langer te kijken. Het bleek dus ook een zeldzame roodpootvalk te zijn.”

Hoe ga je te werk?

Prachtige vogel, en indrukwekkende waarneming. Als je dan een nieuw werk gaat maken, hoe ga je eigenlijk precies te werk? “Pas wanneer ik het heb gezien en beleefd, dan komt er iets uit. Het gaat om de ervaring hebben. Ik maak dus graag werk van een vogel die ik zelf heb gezien. Ik doe dan een vervolgstudie met nog meer beelden, en dan komt er iets uit. Ik wil graag iets delen. Met mijn werk vind ik het interessant om deze vogelwereld op een open manier te delen, op een vrije wijze. Het werk wat ik maak is dus geen letterlijke kopie van de realiteit, maar een eigen kijk, een verhaal. Het gaat erom dat er iets bij de kijker binnenkomt, dat je wat meekrijgt van het verhaal wat aan deze ontmoeting hangt. Dat is wat ik in mijn werk belangrijk vind.

Ik wil door middel van mijn werk mensen ‘aanzetten’ om meer de tijd te nemen en langer te kijken.” 

Hoe ik te werk ga is dat ik altijd een schetsboek in de tas heb zitten, maar dat deze vaak ook in de tas blijft. Als het komt, komt het. Ik gebruik graag mijn eigen video-opnames die ik digiscoop, zonder adapter (!). Ik heb gemerkt dat als je iets goed op een bepaalde manier kan, dat je daar een handigheid voor krijgt. Ik werk dus altijd zo. Zo heb ik in de loop van de tijd een digibank opgebouwd vol met opnames van allerlei soorten vogels. Deze hebben een educatieve rol.

Visarend, Waterverf op papier.

Vervolgens maak ik dan “thuis-veld-schetsen”, waarbij ik schetsen maak naar aanleiding van mijn opnames. Hier pak ik de mogelijkheid om zelf ruimte in te vullen. Ik wil alles behalve het letterlijke overnemen. Wat ik fijn vind aan mijn werk, is dat ik zelf keuzes kan maken: het uitlichten van een bepaalde vorm of kleur bijvoorbeeld. Ik ben nu ongeveer drie tot vier jaar bezig met mijn vogelfase. Ik hou van licht en het weglaten van onnodige details. Hiermee creëer ik als het ware een uitdaging voor de kijker. Het werk wat ik maak is dus ook subjectiever dan een afbeelding in een veldgids. Ik wil door middel van mijn werk mensen ‘aanzetten’ om meer de tijd te nemen en langer te kijken. Er zit ambacht in mijn werk, maar ook een spel tussen je publiek uitdagen en je eigen expressie.”

Oog voor het kleine

Ambacht, dat herken ik wel. En een kijker willen inspireren, dat lijkt me ook een mooie missie. Wat maakt dat je dit werk bent gaan doen? “Als onderzoeksmedewerker zie ik zo veel dat ik de drang voel om dat te delen. Ik wil graag mensen hun interesse opwekken, hun bewustzijn vergroten. Het liefst deel ik intieme momenten. Kleine, mooie dingen die vaak onopgemerkt blijven: een gele kwikstaart die in de dekking zit en een nestje heeft bijvoorbeeld. Het is ook een manier om te verwerken. Ik vind dat men wel meer oog mag hebben voor het kleine, onooglijke: die diversiteit, die schoonheid, ze wordt vaak gemist. De uitdrukking “Wat je niet ziet, kan je ook niet liefhebben” is dan wel op zijn plaats.”

Ambities

Heb je daarnaast nog doelen, nog ambities? “Wat ik heel erg gaaf zou vinden is op onbekende, onbestemde, ongekende plekken komen om daar te werken met een onderzoeksteam. Waar niemand komt, of kan komen. Of aan projecten werken waar er iets nieuws wordt gedaan. Ik heb bijvoorbeeld in 2020-21 gewerkt aan een pilot met Wouter Faveyts, onderzoeksmedewerker in het Zwin natuurpark, waar we herkenning van kiekendieven op basis van tekeningen gingen uitvoeren in plaats van foto’s. Ik krijg van blauwe kiekendieven altijd veel zin om die vogels en hun gedrag te vertalen naar beeld. Het idee was om de kijker of waarnemer te helpen die specifieke vogels te herkennen alsof ze in het veld vliegen, ik liet veel detail weg en net datgene wat je in het veld kan oppikken gaf ik weer in de illustraties. Het ging dan dus echt om de identificatie van de individuen.”

Voor mensen die je bewonderen, de lezers: Is er iets wat je ze als tips kan en wil meegeven? “Als je zelf wil werken op een manier zoals ik dat doe, dan is het goed om te trechteren. Eerst het waarnemen, en het waarnemingstekenen proberen te beheersen. Probeer studies te maken, het ambacht van tekenen veel doen, veel produceren. Wees vooral nieuwsgierig, en kijk goed om je heen. KIJK!!”

De kunstenaar voor een schilderij van één van zijn favoriete vogels: de blauwe kiekendief.

Zelf vogels schetsen met Nicolas van Overmeeren

Nicolas geeft regelmatig workshops en cursussen in PiXLife Nature Xperience op de Brouwersdam. In een ééndaagse workshop ga je met hem op pad om in het veld te observeren om veldschetsen te maken. Niet alleen sta je versteld over hoe technieken je helpen om iets moois te maken, maar het helpt je ook als vogelaar om heel anders en gedetailleerder te kijken. In de meerdaagse cursus staat het tekenen van diverse soortgroepen centraal en zet je enorme stappen in het tekenen van vogels. Klik hier voor een overzicht van de aankomende geplande cursussen en workshops.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Reageer op dit artikel

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze artikelen vind je vast ook interessant: