De Spreeuw lijkt op het eerste gezicht op een zwarte vogel. Maar wanneer je de kans krijgt om een Spreeuw goed te bekijken, zie je een scala aan felle – en zelfs iriserende – kleuren. In de winter heeft hij ook nog eens grote witte stippen over zijn hele lijf. Het mooiste zwart!
Fotograaf: Annie Keizer
Herkenning
22 cm. Bekende vogel met lange snavel, compact lichaam, korte staart en driehoekige vleugels, hetgeen een gedrongen uiterlijk geeft. Komt vooral in groepen voor, die 'als één man' acrobatische toeren uitvoeren. Vlucht karakteristiek: snel en rechtlijnig, schiet soms door met gesloten vleugels, of maakt glijvlucht. Stapt stoer en doelgericht, maakt parmantige, actieve indruk. Adult in broedkleed heeft vrijwel zwart verenkleed met sterke paarse en groene weerschijn. Bovendelen met witte spikkels, bij vrouwtje meer dan bij mannetje. Snavel geel, bij mannetje met blauwe basis, poten roodachtig. Adult buiten broedtijd is zwaarder gespikkeld, heeft bruine poten en donkere snavel. Juveniel grijsbruin met witte keel.
Verspreiding
Komt voor in Verenigd Koninkrijk, Europa tot Mongolië, Scandinavië tot Midden-Oosten. Is trekvogel. In Nederland uiterst talrijke broedvogel, gedeeltelijk wegtrekkend, doortrekker en wintergast in uiterst groot aantal.
Biotopen
Meestal nabij menselijke bebouwing en nabij vee. Heeft geen speciale habitatvoorkeur, maar prefereert korte graslanden met nabijgelegen bomen en huizen met nestholtes. Komt in broedseizoen ook in bos voor.
Levenswijze
Voedsel
Omnivoor, maar heeft gedurende broedseizoen sterke voorkeur voor insecten.
Eieren
Aantal eieren in legsel meestal 5-7, zelden 4-9. Buikig, glad en enigszins glanzend. Licht helder-blauw, variërend van tint. Formaat 30,2 x 21,2 mm.
Geluid
Meestal luidruchtig, met name op gezamenlijke roestplaats. Uitstekende imitator: doet niet alleen vogels na, maar ook bijvoorbeeld boerderij- en verkeersgeluiden. Meest gehoorde geluid is raspend 'tsjierrr' en helder, dalend 'pieieoe'.
Het hele jaar door kun je genieten van een van de meest voorkomende broedvogels van Nederland. In het najaar nemen de aantallen enorm toe doordat spreeuwen vanuit Noord en Midden-Europa naar Nederland komen om te overwinteren. Spreeuwen hebben een lengte van ongeveer 20-23 centimeter. Daarmee zijn ze iets kleiner dan een merel.
De spreeuw is een ware kunstenaar. Bekend is het fenomeen ‘’spreeuwenzwermen’’ waarbij duizenden spreeuwen als golven door de lucht bewegen zonder dat er ongelukken gebeuren. Maar wist je ook dat de spreeuw een meester-imitator is? En heb je wel is goed naar het verenkleed gekeken? Daar verschuilt een prachtig kleurenpallet.
Zomerkleed
Het zomerkleed van een volwassen spreeuw is overwegend zwart, maar heeft een iriserende eigenschap. Iriserende kleuren ontstaan door de interactie van licht met de structuur van een voorwerp. Dit zie je bijvoorbeeld ook bij zeepbellen of een laagje olie op water. Met de juiste lichtinval krijgt de spreeuw daardoor een paarse, blauwe en groene gloed.
De snavel van de spreeuw is in de broedperiode opvallend geel.
Winterkleed
In de winter krijgt de spreeuw witte spikkels op zijn verenkleed. De snavel is dan donkergrijs van kleur.
Juveniel kleed
Een jonge spreeuw heeft een bruin, onopvallend verenkleed. Naarmate die ouder wordt (en dus richting de winterperiode gaat) neemt die geleidelijk het winterkleed aan en worden de witte spikkels steeds meer zichtbaar.
Kenmerkend gedrag
De spreeuw heeft een heel gevarieerd zangrepertoire. Ze kunnen verschillende toonhoogten tegelijkertijd in hun zang verwerken en kunnen dat lang aanhouden. Als je ze in groepjes geluid hoort maken dan klinkt dat alsof ze met elkaar aan het babbelen zijn. Daarnaast hebben spreeuwen een opmerkelijk vermogen om allerlei geluiden en tonen na te bootsen. Ze kunnen feilloos geluiden van andere vogels imiteren, maar ook van omgevingsgeluiden zoals telefoons, sirenes en piepende deuren.
Heel opvallend zijn de spreeuwenzwermen. Elke individuele spreeuw volgt nauwlettend de bewegingen van vijf à zes andere individuen om zich heen waardoor ze met duizenden tegelijk synchroon in complexe patronen kunnen vliegen. Dit gedrag is vermoedelijk om roofdieren te verwarren en om samen te komen voor bescherming.
Gelijkende soorten
De spreeuw in zomerkleed kan nog wel eens worden verward met het mannetje merel. Ze foerageren allebei op grasvelden en weilanden, maar het verschil is goed te zien in de manier van bewegen. De merel hipt, terwijl de spreeuw gewoon loopt. In vlucht lijkt de merel wat ‘loom’ te vliegen en vooral laag boven de grond, terwijl de spreeuw zich met snelle en korte slagen vooruit beweegt. In vlucht zijn de vleugels van de spreeuw meer driehoekig.
Een groepje spreeuwen. Fotograaf: Eduard Opperman
Wist je dat?
…Een spreeuw reizigers op Rotterdam CS voor de gek hield door het geluid na te doen van openslaande deuren van een trein?
…Er een keer een voetbalwedstrijd is stilgelegd omdat een spreeuw het scheidsrechterfluitje nadeed?
…De spreeuw een holenbroeder is en dus graag nestelt in holle bomen, onder dakpannen of in schoorstenen?
