Onderdeel van Pixfactory

Op werkdagen voor 15.00 besteld, morgen in huis

Kramsvogel

Turdus pilaris

Hoewel Kramsvogels in het broedgebied zich vooral voeden met insecten en regenwormen kennen de meeste mensen ze vooral als luidruchtige wintergasten die zich met groot enthousiasme te goed doen aan allerlei bessen. Vaak doen ze dit in sociale groepjes, maar soms eist een dominante Kramsvogel ook een hele struik voor zichzelf op en worden alle voedselconcurrenten met kracht en een hoop kabaal verjaagd.

Kramsvogel
Fotograaf: Luc Meert

Herkenning

26 cm. Makkelijk herkenbaar: de enige lijster in het gebied met duidelijk contrast tussen kop, rug, stuit en staart. Adult heeft blauwgrijze kop en nek met zwarte streepjes en met zwarte rand rond oorstreek; mantel, schouderveren en kleine dekveren warm kastanjebruin met fijne zwarte vlekjes; rug en stuit blauwgrijs, staart zwart, overige vleugelveren zwartbruin met grijze randen op buitenvleugel en rossige randen op binnenvleugel. Onderdelen wit met zwarte vlekken (behalve midden op buik) en met gouden waas op borst en flanken; ondervleugels wit. Vanaf onderborst naar flanken toe krijgen de ronde vlekken een duidelijke V-vorm. Juveniel zonder duidelijke contrast van adult (behalve de grijze stuit, die contrasteert met zwarte staart); kop bruin met grijze grondkleur, ‘zadel’ minder duidelijk dan bij adult; onderdelen zwaar gevlekt, maar vlekken worden vager vanaf flanken naar achteren toe en missen de V-vorm.

Verspreiding

Broedvogel in Scandinavië, Rusland en noordelijke gebieden in Kazachstan en Mongolië. Standvogel in grote delen Europa, van Zuid-Noorwegen en Frankrijk tot in West-Rusland. Wintergast in delen van Noordwest-Europa en van Spanje tot West-Kazachstan en Oezbekistan. In Nederland een uiterst schaarse broedvogel, wegtrekkend, doortrekker en wintergast in zeer groot aantal.

Biotopen

In halfopen cultuurlandschap met vochtige graslanden en met boomgroepen, voornamelijk in Limburg, de Achterhoek en Twente. In het noorden ook in kleinere gebieden met bomen in ruig, open landschap. Zoekt naar voedsel in bossen, tuinen, parken en bij weilanden

Levenswijze

Voedsel
Allerlei ongewervelden en vruchten, buiten broedseizoen vooral bessen en andere vruchten.

Eieren
Aantal eieren in legsel meestal 5-6, soms 3-8. Buikig. Glad en glanzend. Zeer verschillend en herinneren soms aan de eieren van de merel en de beflijster. Lichtblauw. Met roodachtig-bruine tekens, die vaak erg klein en overvloedig zijn en een groot deel van de schaal bedekken en gedeeltelijk de grondkleur verduisteren. Soms is de tekening schaars, of met zwaardere vlekken, schaarser verspreid en soms een kap vormend aan de stompe pool. Formaat 29,1 x 21,3 mm.

Geluid

Roep knarsend ‘whie’ en kenmerkend snel ’tsjaktsjaktsjak’. Zang babbelende mengelmoes, vermengd met roepen.

Laatste waarnemingen

Lees verder over

Vogels vergelijken

Geluidsopnames

Foto's

Zo herken je de kramsvogel.

kramsvogel
Kramsvogel. Fotograaf: Luc Meert

Kenmerken

kramsvogel
Fotograaf: Krijn Dijkema

 

Een kramsvogel is een vogel uit de familie van de lijsterachtigen. Hij is net als de merel en grote lijster iets groter dan de koperwiek en zanglijster. Vanaf begin oktober arriveren de kramsvogels uit het Noorden in ons land en het kleine aantal kramsvogels dat hier leeft, trekt dan verder Zuidwaarts. In de winter leven de kramsvogels in grote groepen samen en soms ook samen met groepen koperwieken. Er kunnen dan wel honderd vogels bij elkaar in een weiland zitten. Kramsvogels komen in veel Europese landen voor en is daarmee een van de meest voorkomende vogels en wordt de soort niet bedreigd.

Verenkleed

kramsvogel
Fotograaf: Henk Wiebe van der Meulen

 

De kramsvogel heeft een gevarieerd verenkleed waarbij de kop opvalt door het wat strenge uiterlijk. Het verenkleed van mannetjes en vrouwtjes ziet er hetzelfde uit. De kop is lichtgrijs met een lichte wenkbrauwstreep boven het oog. De snavel is oranje met een zwart puntje en de oogstreek is zwart. Het lichaam is verder lichtbruin met donkere stippen en streepjes. Opvallend zijn de lange voorbij de stuit uitstekende handpennen. In de vlucht is de kramsvogel goed te herkennen aan de lichte stuit en helder witte oksels. De kramsvogel maakt in de vlucht een opvallend en herkenbaar geluid wat klinkt als tsjak, tsjak, tsjak.

Winterkleed

kramsvogel
Fotograaf: Henk Dikkers

Het verenkleed van de kramsvogel ziet er in de winter van zowel het mannetje als het vrouwtje hetzelfde uit als in de zomer. Er is in de zomer maar één verschil bij het mannetje te ontdekken en dat is de kleur van de snavel. In de winter heeft de kramsvogel man een geeloranje snavel net als het vrouwtje maar die wordt geel in de zomer. In de winter is het verschil niet te zien.

Kenmerkend gedrag

kramsvogel
Foerageren op bessen. Fotograaf: Frank Kremer

 

Kramsvogels foerageren in grote groepen vaak samen met koperwieken. Ze vliegen bij het minste of geringste onraad met z’n allen op om na een korte vlucht weer terug te keren naar het veld waar ze zaten. Soms vliegen ze door en gaan samen hoog in een boom zitten en wachten tot de kust weer veilig is. Tijdens de vlucht maar ook als ze hoog in de bomen zitten, maken ze het kenmerkende tsjak, tsjak, tsjak geluid. Als op de grond weinig voedsel te vinden is zoeken ze bessenstruiken op en die kunnen dan door een grote groep kramsvogels en koperwieken in een keer helemaal leeg geplunderd worden.

Gelijkende soorten

kramsvogel
Kramsvogel op de uitkijk. Fotograaf: Jurgen Maassen

 

Een kramsvogel is een echte lijsterachtige en het is dus niet vreemd dat deze vogel in gedrag en houding veel lijkt op andere lijsterachtigen zoals de grote lijster, zanglijster en koperwiek. Hij onderscheidt zich met name door zijn strenge gelaatsuitdrukking.

Wist je dat?

kramsvogel
Kramsvogel vecht met merel. Fotograaf: Geo Wassink

 

  • Een kramsvogel heel dominant kan zijn en een bessenstruik geheel voor zichzelf op kan eisen?
  • Bij onraad een kramsvogel roofvogels of kraaien met modder en poep bekogeld?
  • De wereldpopulatie geschat wordt op meer dan 100 miljoen exemplaren?