Om het kleinst waterhoen te kunnen waarnemen is het belangrijk om de roep te herkennen. Een droog ratelen van 2-3 seconden lang, ’s avonds of ’s nachts te horen in natte stukken zeggenweiden. Maar let op, het heeft ook iets weg van de groene kikker of de roep van de zomertaling.
Herkenning
17-19 cm. Kleiner dan spreeuw. Beide sexen lijken sterk op klein waterhoen, maar zijn iets kleiner met rossiger bovendelen en sterk zwart-wit gebandeerde flanken en onderbuik. Poten grijzig of roze, snavel groen zonder rode basis. In vlucht met witte vleugelvoorrand. Mannetje met blauwgrijs gezicht, kin, en onderdelen; onderstaartdekveren zwart-wit gebandeerd. Juveniel lijkt sterk op juveniel klein waterhoen, maar onderdelen sterker gebandeerd en bovendelen met duidelijker witte, ringvormige vlekken.
Verspreiding
Broedvogel in gefragmenteerde gebieden in Noordwest-, Zuid- en Zuidoost- Europa en in een groot gebied van Oekraïne tot in Japan. Standvogel in zuidelijk en oostelijk Afrika, op Sumatra en in Oceanië. Wintergast in Zuid- en Zuidoost-Azië. In Nederland een uiterst schaarse broedvogel, wegtrekkend.
Biotopen
Natte moerasvegetaties met lage moerasplanten met smalle bladeren, zoals zeggen, biezen en russen, in water dat niet dieper is dan 30 cm. Oevers van meren en rivieren, ondergelopen weilanden en soms ook bij vennen. Het is belangrijk dat er een brede gordel met geschikte plantengroei aanwezig is. Broedt ook in nat grasland, in soms hele kleine gebieden. Ook in verlande sloten.
Levenswijze
Voedsel
Foerageert zwemmend of lopend op drijvende vegetatie. Eet vooral (water-) insecten, maar ook andere ongewervelden en plantendelen en -zaden.
Eieren
Aantal eieren in legsel meestal 6-8, soms 4-9. Buikig. Glad en glanzend. Geelachtig-geelbruin. Zwaar geelachtig-bruin gespikkeld en gestreept. Formaat 29,0 x 20,6 mm.
