Onderdeel van Pixfactory

Op werkdagen voor 15.00 besteld, morgen in huis

Bosuil

Strix aluco

Bosuilen zijn uitgesproken holenbroeders. Jagen doen ze alleen ’s nachts. Overdag slapen de vogels in hun hol, maar soms komen ze heerlijk in het zonnetje zitten. Met een oog dicht en een oog half open houden ze je dan goed in de gaten.

Gapende Bosuil
Fotograaf: Michiel Schaap

Herkenning

38 cm. Middelgrote uil met grote ronde kop zonder oorpluimen. Roodachtig bruin met zwarte strepen op bovendelen, enkele witte vlekken op vleugels en witte lijnen langs mantel. Onderdelen lichter, met veel zwarte strepen. Gezichtssluier bruin, ogen donker. Verschilt in vlucht van ransuil door kortere bredere vleugels en grote kop. Jaagt vanaf zitplaats, niet in vlucht zoals ransuil. Nachtelijke levenswijze.

Verspreiding

Komt voor in Europa (ontbreekt in Noord-Europa), Rusland, Oekraïne, Belarus. Is standvogel. In Nederland vrij schaarse broedvogel, jaarrond aanwezig.

 

Biotopen

Oud loofbos, half-open boslandschap, parken.

Levenswijze

Voedsel
Vogels, zoogdieren, amfibieën, insecten.

Eieren
Eieren in legsel meestal 2-4, soms 1-7. Kort ellipsvormig tot rondachtig. Glad, enigszins glanzend, soms met kleine uitwassen. Wit. Formaat 46,7 x 39,1 mm.

 

Geluid

Zang van mannetje lang bibberend ‘hoeoeoe, hoe hoe hoe, hoeoeoeoe’. Ook scherp ‘kewik’ en geluid als van krakende deur.

Laatste waarnemingen

Geluidsopnames

Zo herken je de bosuil

Zo herken je de bosuil: Een bosuil.
Een bosuil. Fotograaf: Laurens Steijn

Kenmerken

Zo herken je de bosuil: Paartje bosuilen in de nestopening.
Paartje bosuilen in de nestopening. Fotograaf: Thijs Glastra

Bosuilen zijn niet alleen in Nederland maar ook in heel Europa de meest algemene uilensoort. Het zijn honkvaste en territoriale vogels die hun hele leven in hetzelfde gebied verblijven. Met een spanwijdte van bijna een meter kan een bosuil geruisloos door het nachtelijke bos vliegen en op kleine zoogdieren en soms ook vogeltjes jagen. Met zijn grote donkere zwartachtige ogen en scherpe gehoor heeft hij alles in huis om een succesvol jager te zijn. Zijn leefgebied is niet alleen het bos of park: ook rustige tuinen in de buurt van mensen worden als territorium gekozen.

Verenkleed

Zo herken je de bosuil: Een bosuil.: Bosuil goed verscholen dicht tegen de stam van een boom.
Bosuil goed verscholen dicht tegen de stam van een boom. Fotograaf: Kees van der Klauw.

Bosuilen hebben een prachtig gestreept verenkleed dat perfect is aangepast aan de leefomgeving. Het verenkleed van mannetjes en vrouwtjes is gelijk. Binnen de soort bestaan twee kleurvarianten: grijsbruine en roodbruine bosuilen. De kleur van de uil is genetisch bepaald. Beide varianten hebben fijne strepen op de borst, buik en vleugels (1) die zorgen voor een uitstekende camouflage. Hierdoor is een bosuil voor predatoren amper te zien, maar is hij op zijn beurt ook nauwelijks voor zijn prooien te zien. Verder vallen de brede en ronde kop (2) met een goed zichtbare gezichtssluier op. De gezichtssluier is het gebied rond de ogen van de uil dat lijkt op twee grote naast elkaar liggende verencirkels met lichte randen (3). De ogen (4) zijn donker en bijna zwart en ook weer omcirkeld door een lichte rand (5).

Juveniel kleed

Zo herken je de bosuil: Pas uitgevlogen juveniele bosuilen, de zogenaamde takkelingen.
Pas uitgevlogen juveniele bosuilen, de zogenaamde takkelingen. Fotograaf: Kees van der Klauw

Jonge bosuilen hebben in het begin van hun leven nog niet dat kenmerkende gestreepte verenkleed van een adulte uil. Het lichaam van een kuiken is bedekt met dons. Het dikke pluizige donsveren kleed wordt later vervangen door het volwassen verenkleed. De gezichtsluier is al enigszins zichtbaar maar nog niet zo nadrukkelijk aanwezig als bij een adulte uil. In de beginfase van het uilenleven zijn de vleugels en staart nog niet volgroeid waardoor de uilen – ook al hebben ze het nest al verlaten – nog niet kunnen vliegen en volledig afhankelijk zijn van de ouders. In deze periode zijn de uilen ongeveer vier weken oud.

Kenmerkend gedrag

Zo herken je de bosuil: Een bosuil zit graag dicht tegen de stam van een boom.
Een bosuil zit graag dicht tegen de stam van een boom. Fotograaf: Thijs Glastra

Bosuilen zijn met wat geluk ook overdag te zien. Meestal zitten ze dan op een plek waar ze niet echt opvallen, bijvoorbeeld dicht tegen de stam van een boom. Als hij ergens midden op een tak zou zitten, zou zijn silhouet direct de aandacht trekken. Bosuilen broeden in nestholtes maar ook in nestkasten speciaal gemaakt voor bosuilen. Vanaf februari kunnen ze al gaan broeden en in die periode kunnen ze ook hun typische roep laten horen. Het hoe-hoe-hoeeee wordt vaak in films gebruikt als een scene onheilspellend moet klinken. Het mannetje maakt dit geluid. Vrouwtjes hebben een korter en wat scheller geluid als antwoord. Bosuilen jagen vanaf een uitkijkpost van waar ze met een snelle uitval hun prooi weten te verrassen.

Gelijkende soorten

Zo herken je de bosuil: Adulte ransuil.
Adulte ransuil. Fotograaf: Bert Ooms

Een ransuil lijkt op een bosuil maar er zijn wel een paar opvallende verschillen. Zo heeft een ransuil oorpluimen, is hij slanker gebouwd en jaagt hij al in de schemer waar de bosuil vooral ‘s-nachts op pad gaat. De ransuil is ook meer gestreept en zijn ogen zijn geeloranje gekleurd. De ransuil nestelt in oude kraaien- en buizerdnesten en broedt dus niet zoals de bosuil in nestholten. Ook de roep van de ransuil is anders dan de roep van de bosuil. De ransuil maakt een lager en zachter geluid. De roep klinkt als hoe – hoe – hoe en is minder gevarieerd. De luidere roep van de bosuil klinkt als hoe,hoe,hoeeeee en kan variëren.

Wist je dat?

  • Het roepen van met name bosuilen wordt in films vaak gebruikt in onheilspellende en nachtelijke scenes om de spanning te vergroten.
  • Ondanks dat veel uilen niet oud worden, kan een sterke gezoende uil wel achttien jaar oud worden.
  • Alle jonge uilen worden takkelingen genoemd, omdat de meeste jonge uilen het nest al verlaten nog voordat ze kunnen vliegen en alleen over de takken kunnen lopen en klimmen. Ze zijn dan pas een paar weken oud en de vleugel- en staartveren zijn dan nog niet volledig ontwikkeld.