Onderdeel van Pixfactory

Op werkdagen voor 15.00 besteld, morgen in huis

Roffelende spechten; de drummers van ons bos

Download GRATIS het ebook '14 tips om meer te genieten van vogels' en ontvang onze 2 wekelijkse nieuwsbrief met de meest recente artikelen op vogelskijken.nl

 
Twee volwassen mannetjes grote bonte specht.
Twee volwassen mannetjes grote bonte specht. Fotograaf: Henk Dikkers

Spechten beschikken met hun snavel over een stuk gereedschap dat ze op allerlei manieren kunnen inzetten. Ze gebruiken hem onder meer als bijtel, priem, pincet, kam, schroevendraaier en drumstok. Met de bijtel hakken ze hun nestholte uit. Met de priem prikken ze in het hout om beestjes op te sporen en met het pincet pakken ze zo’n beestje beet om aan de jongen te voeren. Met de kam brengen ze hun veren op orde en met de schroevendraaier wrikken ze loszittende bast van de bomen, tenminste, voor zo’n toepassing zou ik een schroevendraaier gebruiken. En de drumstok? Ja, dat drummen is een verhaal apart.

Letterlijk alles uit de kast

Spechten doen met hun roffel niet veel anders dan wat zangvogels doen met hun zang: alles uit de kast trekken om hun aanwezigheid kenbaar te maken. Bij spechten gaat het letterlijk om een kast, namelijk een klankkast. Ze kunnen ook roepen, de zwarte specht en de groene specht heel behoorlijk zelfs, maar de meeste indruk maken ze toch met hun roffels. Het hoogtepunt daarvan kun je vroeg in het voorjaar al meemaken. Ga voor de aardigheid half februari, tegen zonsopkomst, eens naar een wat ouder, natuurlijk bos en focus je een tijdje op de roffels. Op een toplocatie kun je zomaar tussen de vijf en tien grote bonte spechten horen roffelen, elk op een eigen plek en met een eigen geluid. Je hoort ze tot op honderden meters afstand.

Foeragerende grote bonte specht. Henk Meeuwsen
“Grote bonte specht, foerageren, 21maart2009 07uur15”.
Roffel grote bonte specht. Henk Meeuwsen | BirdSounds Europe app
Henk Meeuwsen & others
“S08760 07 04 Grote bonte specht Kroondomein Het Loo 18februari2001 07uur38” van App BirdSounds Europe door Henk Meeuwsen & others. Gepubliceerd: 2020. Track 99. Genre: Sound Clip.

Spechten kiezen hun eigen instrument

Grote Bonte Specht
Grote bonte specht op dode tak. Fotograaf: Annie Keizer

Hoe de roffels precies klinken, hangt bij alle spechten af van het door de vogel gekozen instrument, vaak een dode, droge zijtak. In een bewoonde omgeving hebben grote bonte spechten er ook een handje van om te roffelen op alles wat maar goed klinkt: nestkasten, lantaarnpalen, elektriciteitskastjes, enzovoort. Is het instrument van hout, dan wordt de klankkleur bepaald door de houtsoort, dikte, vochtigheid, hardheid en lengte. Heb je het geluk meerdere roffelende spechten om je heen te hebben, dan zul je de verschillen zeker horen. Zo hoorde ik eens een roffel met een meetrillende, losse spaander. Ik vroeg me af of dit een bewuste keuze was van de specht in kwestie.

Warme roffel grote bonte specht. Henk Meeuwsen | BirdSounds Europe app
“Grote bonte specht, warme roffel en foerageren 2569”.
Rammelende roffel grote bonte specht. Henk Meeuwsen
“Rammelende roffel grote bonte specht”.

Van roffelend regiment tot aandoenlijke proefklopjes

De meer bescheiden kleine bonte specht. Fotograaf: Henk Dikkers

Naast de grote bonte specht zijn alleen de kleine bonte specht en de zwarte specht fervente roffelaars, de andere spechten houden niet zo van al die tamtam. De roffel van de kleine bonte is wat sneller, fijner en een stukje langer dan die van zijn grote naamgenoot. Hij draagt minder ver, galmt minder na, is een stuk intiemer dan het geluid van een regiment roffelende grote bonte spechten. Kom je dus een keer een roffelende kleine bonte specht tegen, blijf even luisteren. Het heeft iets aandoenlijks, zo’n klein spechtje dat er op zijn manier flink op los timmert. Het is een geluid om even voor jezelf te hebben, jij en de kleine bonte specht. Misschien hoor je ook wat proefklopjes, tenminste, zo noem ik ze. Je kunt het alle spechten weleens horen doen wanneer ze aankomen op hun roffelplek: even positie bepalen en uitproberen voordat het echte werk kan beginnen.

Roffel kleine bonte specht, met proefklopjes. Henk Meeuwsen | BirdSounds Europe app
Henk Meeuwsen & others
“S08870 07 03 Kleine bonte specht Kroondomein 7maart2021 09uur49” van App BirdSounds Europe door Henk Meeuwsen & others. Gepubliceerd: 2022. Track 217. Genre: Sound Clip.

Van dik hout zaagt men planken

Zwarte Specht
Respect voor de zwarte specht. Fotograaf: Kees van der Klauw

De roffel van de zwarte specht heeft een hoog van-dik-hout-zaagt-men-planken-gehalte. Hij klinkt hard en massief, en duurt relatief lang. Mooi en zeker zo fascinerend als de roffels van de grote bonte specht en de kleine bonte specht. Je zult wel iets voorzichtiger moeten zijn bij het benaderen van de vogel, want hij is vrij schuw. Of eigenlijk moet je helemaal niet proberen dichtbij te komen. Het geluid draagt ver genoeg, dus horen doe je hem toch wel. Ben je toevallig een keer wat dichterbij en heeft de specht je niet in de gaten, laat je dan overdonderen door de grandioze roffel van de grootste specht van ons land.

Roffel zwarte specht. Henk Meeuwsen | BirdSounds Europe app
Henk Meeuwsen and others
“S08630 07 02 Zwarte specht” van BirdSounds Europe app door Henk Meeuwsen and others. Gepubliceerd: 2017. Track 407. Genre: Sound Clip.
Roffel zwarte specht en grote bonte specht door elkaar heen. Henk Meeuwsen | cd Het Woud
“Roffel grote bonte en zwarte door elkaar heen”.

2 reacties

  1. Dankjewel, Dirk! De spechten roffelen nu ook al; ik hoorde gisteren een grote bonte specht in de wijk waarin ik woon. Maar voor het echte spektakel moet je dus vroeg in het voorjaar, iets voor zonskopkomst naar een oud (loof)bos.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Reageer op dit artikel

2 reacties

  1. Dankjewel, Dirk! De spechten roffelen nu ook al; ik hoorde gisteren een grote bonte specht in de wijk waarin ik woon. Maar voor het echte spektakel moet je dus vroeg in het voorjaar, iets voor zonskopkomst naar een oud (loof)bos.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze artikelen vind je vast ook interessant: