In vogelgroepen op social media, maar ook bij helpdesks van vogelorganisaties als Sovon, is waarschijnlijk de meest gestelde vraag: welke soort is dit? Een van de ‘beruchtste’ vogels in deze categorie is een gespikkelde vogel. Als iemand meldt: “Er zit een notenkraker in mijn tuin!” gaan uiteraard alle alarmbellen af, maar hoe vaak is dat terecht?
Notenkraker in de tuin?
Een notenkraker in de tuin, laat staan een groepje, zou namelijk zeer bijzonder zijn. Inmiddels weten we dat we iets minder zenuwachtig hoeven worden. Bij alle gevallen die tot nu toe via de helpdesk bij Sovon binnenkwamen (voorzien van een foto) ging het om een spreeuw in winterkleed. Deze lijkt inderdaad wel een beetje op een notenkraker maar is een stuk kleiner en heeft een veel minder forse snavel. Een notenkraker heeft het formaat van een gaai (32-35 cm), een spreeuw het formaat van een (kleine) zanglijster (19-21 cm). Ook heeft de spreeuw geen witte onderstaart, die vrij kenmerkend is voor de notenkraker.
De notenkraker is behoorlijk zeldzaam
In 1968 was de laatste serieuze invasie van notenkrakers in ons land. We werden toen overspoeld met vele duizenden, vaak zeer tamme notenkrakers. Die invasie begon al in juni 1968, bereikte het hoogtepunt in de maanden erna en duurde voort tot in juni 1969. Nadien hebben we een dergelijke invasie nooit meer gehad. De laatste tientallen jaren moeten we het doen met een enkele notenkraker in het winterhalfjaar, waarvan de meesten in oktober worden gemeld. Ze zijn tegenwoordig dus behoorlijk zeldzaam. Het laatste langdurig aanwezige exemplaar was in 2018/2019. In Wageningen dook toen een vogel op in november 2018 die daar tot juli 2019 verbleef. De vogel trok veel belangstelling, was totaal niet schuw en liep soms letterlijk tussen mensen door.
Spikkelspreeuw
Spreeuwen in winterkleed hebben lichte spikkels op een verder donker verenkleed. Dus oppervlakkig gezien lijken ze wel wat op notenkrakers. Ook hun lange rechte snavels komen overeen, alleen zijn die van notenkrakers veel forser om, inderdaad, noten mee te kraken. De spreeuw is een zeer algemene vogel van ons land die het hele jaar gezien kan worden. In het najaar trekt een groot deel van ‘onze’ broedvogels weg om te overwinteren in Noord-Frankrijk of Zuid-Engeland. In de winter verblijven hier vooral spreeuwen uit noordelijke en oostelijke landen.
Geluk
De kans dat je een notenkraker in je tuin op de voederplank hebt is vele vele malen kleiner dan dat het een spreeuw is. Dus zie je een gespikkelde vogel probeer dan eerst goed de grootte in te schatten. En kijk vervolgens naar de kleur van het verenkleed, de snavel en de witte onderstaart. We hopen natuurlijk dat er echt een keer een notenkraker tussen de meldingen zit, maar in de meeste gevallen zal het een spreeuw zijn. Blijkt het toch een notenkraker te zijn, dan heb jij heel veel geluk, en zul je andere vogelaars veel plezier bezorgen.
