De laatste twee weken van februari en de eerste week van maart keren de meeste kraanvogels terug vanuit het zuiden. Daarbij vliegen ze met de juiste condities ook over onze Lage Landen.
Oprichting Europees netwerk kraanvogeltrek
De kraanvogeltrek is een spektakel dat elk jaar in het voor- en najaar plaatsvindt waarbij in een paar uur tijd duizenden kraanvogels luid trompetterend boven onze hoofden kunnen passeren. Eén van de frustraties daarbij is het voorspellen van de momenten waarbij die spectaculaire doortochten plaatsvinden en vooral ook welke route ze volgen zodat je weet waar je moet gaan staan om van dit natuurfenomeen te kunnen genieten.
Om die reden heb ik in 2018 (samen met David Kever) het ECMN (European Crane Migration Network) opgericht. Een platform waarbij overtrekkende groepen kraanvogels worden gemeld via een netwerk van vrijwilligers. Zo kunnen de bewegingen van deze majestueuze vogels ‘in realtime’ vanuit Spanje tot in Scandinavië (en omgekeerd) vrij nauwkeurig gevolgd worden waardoor de doortochten bij ons beter voorspeld kunnen worden zowel qua tijdstip als qua route.
Inmiddels worden de gegevens van het ECMN gebruikt door BirdTam (Belgische Luchtmacht) bij oefenvluchten van F-16’s en door Engie France voor het stilleggen van een aantal grote windmolenparken die op de trekroute liggen van de kraanvogels bij slecht zicht (mist).
De kraanvogeltrek volgen via Facebookpagina
Om zoveel mogelijk mensen van dit geweldig spektakel te kunnen laten genieten, heb ik in 2019 de Facebookpagina “Kraanvogeltrek over België en Nederland” opgericht (ondertussen 9000 volgers). Via deze pagina kan je de bewegingen van de Kraanvogels langs de migratie-as van ZW-Spanje tot in Scandinavië volgen gebaseerd op onder andere de gegevens van het ECMN.
Tijdens de trekperiode krijg je dagelijks een verslag van de bewegingen langs de ZW-NO-migratie-as (van in Spanje tot in Scandinavië) en op basis van die gegevens wordt er een voorspelling gemaakt van de doortrek over de Lage Landen voor de volgende dag(en). Wanneer er plotselinge of spectaculaire doortochten plaatsvinden wordt dit ook zo snel mogelijk gedeeld op deze pagina.
Buiten de trekperiodes wordt er wekelijks (op een zomerpauze na) een berichtje gedeeld over het verloop van het broedseizoen in het noorden of over de overwintering in het zuiden.
Deze week te verwachten boven Nederland en België!
Als we een kijkje nemen op de huidige situatie van de voorjaarstrek dan verwacht ik dinsdag, woensdag en donderdag een doortocht van tienduizenden kraanvogels. Vorige vrijdag zijn er maar liefst 83.000 de Pyreneeën overgestoken en in het voorbije weekend nog eens meer dan 30.000. In het voorjaar zijn de kraanvogels echt wel gehaast en overbrugt de meerderheid Frankrijk in maximaal 2 dagen.
Door de aanhoudende strakke NO-wind (tot 4-6 Bft) zijn de kraanvogels geblokkeerd geraakt overal in Frankrijk langs de migratie-as met een duidelijke ophoping in de omgeving van Lac du Der. Daar werden maandag vele tienduizenden kraanvogels waargenomen in de omliggende velden op zoek naar voedsel om nog wat aan te sterken voor de verdere reis naar het noorden.
Vanaf dinsdag neemt de windsterkte af naar 3bft NO tot zelfs O. Dat zal de kraanvogels opnieuw aanzetten om verder door te trekken naar hun broedplaatsen. Aangezien de vogels verdeeld zitten over de gehele as zal het de volgende dagen een stroom worden van continu doortrekkende kraanvogels die vooral in het oosten van België en Nederland tot spektakel zal leiden. Wanneer de wind meer uit het O tot het ZO waait, kunnen ook grotere aantallen een stuk meer naar het westen waargenomen worden.
Excursies naar rustplaatsen
Kraanvogels zijn geluksvogels en worden over de hele wereld in alle culturen een warm hart toegedragen. Bij ons wordt hun doortocht vooral in het voorjaar geassocieerd met het einde van de winter, het begin van de lente. Ze brengen vreugde en geluk. En dat kraanvogels met een mens iets doen, blijkt uit de vele vragen die ik sinds de oprichting van de Facebookpagina krijg of er geen excursies worden georganiseerd rond die kraanvogels op trek of ergens ter plaatse. Er zijn in België en Nederland geen gebieden waar grotere aantallen halt houden of overwinteren.
Wil je kraanvogels eens goed kunnen waarnemen in grote aantallen en daarbij genieten van het hemelse kabaal dat ze in een groep maken dan moet je richting Diepholz (Duitsland) of nog beter richting Lac du Der (Frankrijk, in de buurt van Saint-Dizier). Beide locaties zijn de belangrijkste rustplaatsen voor de vogels in hun tocht naar het zuiden en omgekeerd. Vooral Lac du Der zorgt voor onvergetelijke taferelen waarbij je in de ochtend en avond tienduizenden kraanvogels van kortbij ziet vertrekken en toekomen. Beelden die je niet meer van je netvlies weg krijgt en geluiden die lang nazinderen in je oren. Zo zaten er in 2019 begin november 268.000 kraanvogels op en rond het meer.
Onlangs ben ik dan ook gestart met een nieuw project ‘BirdingNature’ waarmee we excursies organiseren rond de kraanvogels op trek en in hun overwinteringsgebied rond Lac du Der. Neem een kijkje op birdingnature.be en heb je interesse of vragen dan kan je altijd contact opnemen met info@birdingnature.be
Geniet de komende dagen van de kraanvogeltrek. Het kan druk worden boven onze hoofden (zeker in het oosten)!
