Debby Doodeman (1983) is al zo lang ze zich kan herinneren bezig met vogels. In de loop der jaren is ze uitgegroeid tot een bekende verschijning binnen vogelend Nederland: met haar eigen bedrijf FOGOL organiseert ze onder andere boottochten naar de vogelhotspots van het IJsselmeergebied, in 2022 verscheen haar boek ‘Vogelaars – (nooit) uitgevogeld’ en dankzij haar passie voor vogels en haar bekendheid heeft Zeiss haar boegbeeld gemaakt van het merk in Nederland. Sinds kort is ze ook als redacteur en auteur verbonden aan Vogelskijken.nl. Genoeg redenen om eens met haar om tafel te gaan zitten!
Hoe is het vogelen begonnen voor jou?
Dat heeft alles te maken met Jasmijn, mijn buurmeisje in Blokker, het dorpje naast Hoorn waar ik ben opgegroeid. Ik vraag me wel eens af of ik wel vogelaar was geworden als we niet naast elkaar hadden gewoond. Het begon gewoon met beestjes in en om het huis: slakjes en spinnetjes en zo. Als we een verweesd vogeltje vonden vingen we het op en als we een dood vogeltje vonden begroeven we het op ons vogelkerkhofje. We gingen samen ook veel bootje varen. De eenden langs onze route waren zo gewend geraakt aan ons dat ze op de punt van de boot met ons mee voeren.
Een nieuw hoofdstuk begon toen we samen vrijwilligerswerk gingen doen bij vogel- en wildopvang De Bonte Piet. Ik was toen ongeveer 18 jaar oud en Jasmijn ongeveer 15. We kwamen daar in aanraking met vogelaars die ook vogels ringden. We gingen wel eens mee met ringen en vogelexcursies en zo begonnen we wat serieuzer naar vogels te kijken. Toen zijn we ook lid geworden van de KNNV-afdeling Hoorn/West-Friesland. De vogelaars die we daar en bij de opvang leerden kennen zijn heel belangrijk geweest voor onze ontwikkeling.
Jasmijn en ik deden in ieder geval altijd alles samen. Het was belangrijk dat we elkaar hadden. Als we dit niet hadden gedeeld zou onze interesse zich misschien wel anders hebben ontwikkeld.
Hoe ben je op het idee gekomen om met FOGOL te beginnen?
Nadat ik de MAVO had afgerond heb ik verschillende opleidingen gevolgd maar allemaal buiten de groene sector. Wel ben ik altijd bezig gebleven met vogels. Zo schreef ik stukjes over vogels en natuur voor het Noord-Hollands Dagblad. Omdat ik hiervoor betaald kreeg heb ik in 2009 een eigen bedrijf opgericht: FOGOL. Dat staat voor Fotografie, Organisatie, Grafisch, Ontwerp en Lol. Het was toen nog geen uitgemaakte zaak wat het allemaal precies ging inhouden.
Een jaar eerder was er echter een belangrijk moment geweest. Ik heb toen samen met een aantal anderen voor de KNNV een vogelexcursie per boot langs de Kreupel georganiseerd. Uiteindelijk lag ik op de dag zelf met een blindedarmontsteking in het ziekenhuis maar de tocht was een succes. Vanaf het moment dat ik FOGOL had ben ik dat soort excursies onder eigen vlag gaan organiseren en dat vormt nu een belangrijk deel van mijn werkzaamheden. Sinds een aantal jaar zijn de Markerwadden daar als bestemming bij gekomen.
Daarnaast doe ik ook ecologische inventarisaties in opdracht. Dat bleek een slimme zet want toen de ‘toeristische tak’ van FOGOL door Corona even op zijn gat kwam te liggen, kon het inventarisatiewerk dat perfect opvangen. Ook heb ik onder de vlag van mijn bedrijf het boek ‘Vogelaars – nooit uitgevogeld’ geschreven. Ik vind het geweldig dat ik op deze manier met FOGOL zo makkelijk van de ene in de andere klus rol. Van onderzoek en advies tot schrijven en excursies.
Kun je iets meer vertellen over jouw boek?
Het begon allemaal toen ik bij anderen een zeker vooroordeel opmerkte als ik vertelde over mijn hobby: “Vogelen? Maar dat is toch iets voor oude mannen?”. Dit prikkelde mijn nieuwsgierigheid: in hoeverre is dat zo? Natuurlijk kom je veel oudere mannen tegen tijdens het vogelen, maar echte cijfers zijn er niet. Ik wilde graag laten zien wie die vogelaars nou écht zijn. Toen kwam ik met het idee om onderzoek te gaan doen naar de samenstelling van de Nederlandse vogelaarsgemeenschap.
Het moment dat ik de knoop doorhakte om dit onderzoek uit te gaan voeren was in 2018 en in de tussentijd is er veel gebeurd. Oorspronkelijk leek het me al heel wat om zo’n 100 vogelaars te screenen en de resultaten als artikel te publiceren maar het is iets uitgebreider geworden. Uiteindelijk benaderde de KNNV me met het idee om er een boek van te maken en hebben meer dan 1000 vogelaars mijn vragenlijst ingevuld. Het boek is in 2022 uitgekomen en het geeft een mooi beeld van de Nederlandse vogelaarsgemeenschap. Dankzij de inbreng van de vele respondenten zegt het boek ook veel over de aantrekkingskracht van de hobby. De nieuwsgierigheid, het enthousiasme en de passie die spreken uit de antwoorden laten zien hoe leuk het is om te vogelen.
Welke soort wil je nog heel graag zien?
Ik heb niet echt één soort die bovenaan mijn wishlist staat, er zijn gewoon nog heel veel vogels die ik graag zou willen zien. Wat ik in ieder geval altijd heel bijzonder vind, is om ver van huis soorten te zien die ik ken van hier maar die daar net even anders zijn, zoals de Maghrebekster die ik zag in Marokko.
Een probleem is wel dat ik steeds meer moeite heb met vliegen. Als natuurliefhebber ben ik erg bezig met duurzaamheid en verantwoord leven. Ik kan dat niet meer goed verenigen met vliegreizen dus ik probeer dat zo min mogelijk te doen.
Gelukkig heb ik ook dichter bij huis nog wensen. Zo ben ik vrij recent verhuisd en ben ik dus bezig met een nieuwe tuinlijst. Ik heb Evelien, de dochter van mijn vriend James, al beloofd dat ze een maand lang alle toetjes mag eten die ze wil als ze een goudvink ziet in de tuin.
Heb je een leuke anekdote uit jouw persoonlijke vogelkijk-geschiedenis?
Vroeger nam Jasmijn wel eens verzwakte vogels mee naar huis om ze daar te verzorgen. Zo had ze in 2007 een gekleurringde grote mantelmeeuw die was gevonden op de Kreupel. Zijn ringnummer was JB46 maar we noemden hem Plato. Na het voeren mocht hij altijd in ‘bad’ (een grote plastic bak met water in de badkamer). Op een gegeven moment snapte hij die routine en liep hij na het eten uit zichzelf naar de badkamer toe.
Toen hij voldoende aangesterkt was hebben we hem vrijgelaten. Hij vloog niet echt weg maar we kregen hem ook niet meer te pakken. We hebben hem toen maar achtergelaten maar we vroegen ons af of het nog wel goed zou komen met hem. Tot er op een gegeven moment een terugmelding kwam uit Noorwegen, toen wisten we dat hij het had gered.
Wat zijn je plannen voor de toekomst?
Ik heb met FOGOL veel plannen voor de toekomst maar doordat ik het momenteel erg druk heb dankzij de grote belangstelling voor de Markerwadden zijn sommige dingen even in de wacht gezet. Waar ik wel mee van start wil gaan is een denktank waarin ik met mensen wil gaan brainstormen over hoe we de diversiteit binnen de vogelaarsgemeenschap kunnen vergroten. Er zijn al wat verschuivingen zichtbaar de laatste jaren maar we zijn er nog niet. Ik wil me graag inzetten om daar verandering in te brengen.
Meer over Debby Doodeman
Debby Doodeman is met FOGOL te vinden op Twitter (@FOGOL), Instagram (@debbydoodeman.fogol) en Facebook (www.facebook.com/debby.doodeman). Kijk ook even op haar website, www.fogol.nl, waar je onder andere excursies kunt boeken.
