De eerste waarneming van een vuurgoudhaan zal bij de meeste vogelaars op het netvlies gebrand zijn. De schoonheid van deze kleinste vogel van Europa is verbluffend. Maar ook zijn iets minder kleurrijke neefje de goudhaan mag er zijn.
Vuurgoudhaan
De vuurgoudhaan meet van kop tot kont nog geen 10 cm. Erg klein dus. Het is een erg beweeglijke vogel die bijna letterlijk geen seconde stil zit. Hij heeft een voorkeur voor naaldbossen, vooral sparrenbossen. Buiten de broedtijd is de verspreiding een stuk groter en kun je ‘m in allerlei struwelen en – al dan niet in gemengde mezengroepjes – waarnemen.
Vogelaars van oudere leeftijd horen de vuurgoudhaan niet meer want zijn geluid zit boven een bepaalde frequentie. De vuurgoudhaan komt vooral voor in de oostelijke helft van Nederland en België.
Goudhaan
De goudhaan is eveneens erg klein en even groot als de vuurgoudhaan. Hij is overwegend lichtgroen. Het is de algemenere van de twee soorten goudhanen. Meestal trekken ze groepsgewijs op, met name in de winter en dan sluiten ook wel vuurgoudhanen, maar vooral mezen aan. Samen trekken ze dan door het gebladerte op zoek naar insecten. Zowel de goudhaan als vuurgoudhaan zijn jaarvogels, dus het hele jaar hier waar te nemen. Net als de vuurgoudhaan heeft de goudhaan een heel hoge roep en zang die niet door iedereen gehoord wordt vanwege de zeer hoge frequentie. De goudhaan is veel talrijker dan de vuurgoudhaan met de hoogste aantallen op de Veluwe, oostelijk Brabant, Drenthe en Overijssel, dus de oostelijke helft van Nederland. Op de najaarstrek kun je ook langs de kust grote aantallen waarnemen.
Verschillen en overeenkomsten
Beide goudhanen zijn zoals gezegd zeer klein en overwegend groen. Beide soorten hebben een voorkeur voor naald- en gemengde bossen. Ook hebben ze beide een geel/oranje kruinstreep en een witte vleugelstreep met witte hoek. Ook zijn ze beide zeer beweeglijk dus goed in de kijker krijgen is een uitdaging. De verschillen zijn als volgt:
- De vuurgoudhaan heeft een helder mosgroene rug en een opvallend goudkleurige zweem in de nek. De goudhaan is egaler groen van kleur.
- De vuurgoudhaan heeft een zwarte oogstreep met daarboven een witte oorstreek. Het oog van de goudhaan is donker zonder oogstreep.
- De kleuren van de vuurgoudhaan zijn uitgesprokener dan de minder opvallend gekleurde goudhaan.
Verschillen in geluid
De geluiden van beide goudhanen lijken ook op elkaar; ijl en hoog. Een geoefend oor kan het onderscheid wel maken. In de toekomst besteden we hier aandacht aan in de rubriek vogelzang.
