Een intiem kijkje in het leven van de waterral

April 2017, ik sta bij de kassa van de Gamma met op mijn winkelwagen 3 rietschermen van 180×180 cm. Zestig euro armer, maar een compleet vogelkijkscherm rijker rijd ik meteen door naar een klein moerasgebiedje aan de rand van Emmen. Een verwaarloosd terrein met riet en wilgen grenzend aan een nieuwbouwwijk. Kennelijk was het er te nat om op te bouwen.

Ik was daar ooit terechtgekomen door een tip van Martijn Horsten, een mede Birdpix’er van weleer. Er zijn daar blauwborsten wist hij (met dank!). Tijdens mijn pogingen om de blauwborst te verschalken, hoorde ik diverse keren de niet te missen roep van een waterral. Ik besloot er een project van te maken met als doel: aansprekende foto’s van de ral in zijn habitat. Ik installeerde het rietscherm in een U-vorm, tussen riet en wilgen aan de rand van één van de waterplasjes, waar ik sporen kon zien in de slikrand. Een gat onderin voor de lens en ik, in regenbroek op een plastic zak liggend, erachter.  Ik hoopte dat er af en toe een ral langs zou komen om te foerageren. Soms lag ik een hele ochtend te wachten en hoorde ik ze (er waren er twee) op maar een paar meter afstand, zonder dat ik ze te zien kreeg. Maar dan ineens liep er zomaar één voor het scherm te foerageren. Op een holletje ging het van het ene plekje naar het andere, een leuke uitdaging voor een liggende fotograaf. Een paar goede foto’s heb ik er wel aan over gehouden, maar al snel daarna begon het water te zakken en kwam de plas daar helemaal droog te staan. De ral verdween; einde project?

Niet dus. In maart 2018 lag ik opnieuw achter m’n rietscherm. Na een flinke renovatie, want het was door een storm nogal beschadigd. Ook moest er vóór het scherm het nodige jonge riet verwijderd worden voor voldoende vrij zicht. Intussen had ik nog geen ral gehoord! Zouden ze wel terug komen? Maar na minder dan een week was de eerste ral present en niet veel later waren ze met z’n tweeën. Regelmatig kwam er één voor het scherm foerageren, soms zelfs allebei. Om dat nog wat aan te moedigen was daar ook af en toe een meelwormpje te vinden. Daartoe had ik een holle zeef met onderin een klein gaatje aan een paaltje hoog boven een slikrandje geplaats. Een handvol meelwormpjes erin plus een beschuit of cracker, zorgde voor een schaarse, maar regelmatige aanvoer van meelwormpjes gedurende een paar dagen. Niet vergeten een dekseltje er op te doen, want er zijn meer vogels die meelwormpjes lekker vinden. Het idee voor zo’n meelwormdispenser komt overigens van Ton Döpp, die dat eens beschreef op birdpix.nl. Het werkte prima.

Het was een fantastische belevenis om de rallen van zo dichtbij te observeren! En dat ze er niet alleen voor een meelwormpje waren, bleek wel toen ze met nestmateriaal gingen slepen. Ik maakte zelfs twee maal een paring mee!

Het ging zo goed dat Ik al durfde te dromen van nestbouw, broedtijd en misschien wel jongen! Maar helaas, 2018 is de boeken in gegaan als één van de droogste jaren aller tijden en dat begon al in de lente. Elke dag was het water weer iets verder gezakt en met het water verdwenen uiteindelijk ook de rallen. Maar ik mocht niet klagen natuurlijk, ik had prachtige foto’s kunnen maken. Toch was er één foto, die ik al wel in mijn hoofd had, maar waar ik niet meer aan toe gekomen was. Die moest dus nog een jaartje wachten.

Het is april 2019. Ik heb mijn oude Nikon 300s DX uit de doos gehaald en een DX groothoeklensje erop geschroefd. Het geheel staat op een zelf-gefabriceerd éénpoot statiefje, dat zo diep in de modder is geprikt, dat de bodem van de camera bijna het water raakt. De lens staat manueel scherp gesteld op een houten haring, ca 40 cm vóór de camera. Daar is een smalle slikrand met water aan beide kanten, waar de ral (er is er maar één dit jaar) af en toe overheen loopt tijdens zijn foerageerronde. Een paar meelwormpjes moeten hem verleiden om dichtbij de camera te komen. Ik verwijder de haring en ga met de draadloze afstandsbediening achter het rietscherm liggen wachten. De eerste poging mislukt: de ral schrikt zich een ongeluk van de sluiter en springt wel een meter opzij. De tweede keer maak ik op tijd een paar foto’s om de ral aan het geluid van de sluiter te laten wennen. Dat helpt. Maar hij staat er niet lekker op. De derde keer, een dag later, klopt alles. Yes!

Dit artikel is geschreven door Bert Ooms. Alle foto’s in dit artikel zijn ook door hem gemaakt.