De hop broedt steeds vaker in Nederland

Voor het derde jaar op rij hebben er hoppen in ons land gebroed. De hop lijkt daarmee definitief terug als broedvogel in Nederland. Bij een nest in Noord-Holland is gekeken welke prooidieren ze zoal eten, en de bevindingen zijn onlangs gepubliceerd in Limosa, een populairwetenschappelijk vogeltijdschrift. Deze bijdrage is gebaseerd op dat artikel.

Oep-oep-oep

Het is moeilijk voor te stellen, maar de hop kwam in de 19^e eeuw vermoedelijk in heel Nederland voor. Rond 1925 was van die broedpopulatie nog maar weinig over, en na een korte opleving rond 1950 was de hop min of meer uitgestorven in Nederland. Vanaf 2010 is er een kentering gaande. Vrijwel jaarlijks worden nu weer territoriale hoppen gemeld met vooral de afgelopen jaren ook meerdere succesvolle broedgevallen, waaronder in 2022 in het Leenderbos NB. De hop is een aanwinst voor onze Nederlandse avifauna, niet alleen vanwege zijn opvallende verschijning, maar ook vanwege zijn grappige baltsroep: het echoënde ‘oep-oep-oep’. 

Niet alleen in Zuid-Nederland

De toename van broedende hoppen in Nederland was een beetje voorspeld, want de hop is een van die soorten die lijkt mee te schuiven met het warmer wordende klimaat. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de meeste broedverdachte hoppen in Noord-Brabant en Limburg worden aangetroffen. Toch zijn er ook gebieden buiten Zuid-Nederland waar inmiddels broedgevallen plaatsvinden, zoals in de Achterhoek en de Amsterdamse Waterleidingduinen. In dat laatste gebied is in 2020 een nest gevonden waar in de periode rond het uitvliegen van de jongen informatie over prooikeuze is verzameld. 

Het heimelijke gedrag van de hop

Misschien broeden er wel meer hoppen in ons land dan we denken, want het broedpaar in de Waterleidingduinen liet zien hoe heimelijk ze leven als het vrouwtje eenmaal op de eieren zit. Eind april werd daar een hop ontdekt, maar afgezien van een paar vervolgwaarnemingen werd deze vogel een maand lang niet meer gezien, ondanks gerichte zoekacties. Naar later bleek was in die periode gewoon een broedgeval gaande! Toen 4 juni opnieuw een hop werd gezien, en 7 juni zelfs twee, werden enkele vogelaars alert. Met een gecoördineerde actie werd op 10 juni een nest gevonden door op vier uitzichtpunten tegelijkertijd te posten. Het nest bleek in een oud hol van een grote bonte specht te zitten, en de nestboom was een grauwe abeel.

Buitenkansje om prooien te determineren

Omdat er volop werd gevoerd door de oudervogels (er waren vijf jongen) werd besloten om op afstand observaties uit te voeren om de aangevoerde prooidieren te fotograferen en determineren. Op die manier is ruim 28 uur geobserveerd. Ook na het uitvliegen van de jongen is nog naar prooiresten gezocht, zowel in het nest (met een GoPro-camera) als onder de nestboom.  

Bosmeikevers en veenmollen

Ondanks de korte observatieperiode (alleen de late jongenfase) zijn toch enkele leuke bevindingen gedaan. Vrijwel alle prooien bleken kevers: spiegelkevers (die op vliegenlarven prederen), spekkevers die van droog dierlijk materiaal leven en opvallend veel bosmeikevers. Niet geheel toevallig was het een piekjaar voor bosmeikevers in het duingebied. De meeste prooien waren echter veenmollen, een ondergronds levend insect, verwant aan de krekels, en zo’n 4-5 cm groot. Ook in het buitenland vormen veenmollen vaak de hoofdmoot in het dieet. De veenmol is in het westen van ons land vrij algemeen, elders echter veel zeldzamer. 

Let ook in de winter op de hop 

Hoppen overwinteren in Afrika maar opvallend genoeg worden in ons land elke winter wel een paar vogels gezien. Je kan ze dus het hele jaar tegenkomen. Veruit de beste tijd om er een te zien is in april. Dat is de trekperiode voor deze soort, maar wees dus bedacht dat het tegenwoordig ook om lokale broedvogels kan gaan!

Deze bijdrage is geschreven naar aanleiding van een publicatie van Van der Spek et al. in Limosa 95 (2022): 57-66. Voor het volledige verhaal zie Limosa.