Nou, ietsje minder dan, ruim 2.950.000 om precies te zijn. Zoveel vogels trokken er in het najaar van 2022 langs vogeltrektelpost De Vulkaan in Den Haag. Een recordaantal voor een telpost waar sowieso de massaliteit van de najaarstrek in volle glorie is te beleven. We boffen maar in Nederland. In het voorjaar hebben ‘we’ Breskens, met de spectaculairste vogeltrek van de hele Benelux. En in het najaar is er De Vulkaan, de conisch gevormde duintop in het Haagse Westduinpark. Geen plek in Noordwest Europa kan zulke waanzinnige cijfers van getelde vogels overleggen. In 2022 deden de tellers er nog een schepje bovenop met een recordaantal vogels.
Eind jaren vijftig werd vanaf de op één na hoogste duintop van het gebied al naar vogeltrek gekeken, door pioniers Martin Lok en Fred van Olphen. De destijds piepjonge tellers verhuisden, startten bedrijven, kregen gezinnen en de telinspanningen verdwenen. In de jaren tachtig, toen vogeltrektellen populair werd in Nederland, waren er nieuwe pioniers, zoals Danny Laponder en Mervyn Roos. Na veel uitproberen vonden ze een goede duintop. Ze waren zich onbewust van de geschiedenis, van de jongens uit de jaren vijftig die ooit dezelfde plek uitkozen. Sindsdien wordt er geteld, veel geteld.
Spectaculaire aantallen in 2022
Riemen vast. De algemeenste soorten zijn altijd spreeuw en vink, waarvan op oktoberdagen spectaculaire aantallen kunnen passeren. 2022 sloeg werkelijk alles met ruim een miljoen spreeuwen en ruim 925.000 vinken, het op één na beste jaar ooit. De vink is een van de specialiteiten van De Vulkaan: de hele top tien van hoogst getelde aantallen ooit in Nederland is afkomstig van deze telpost, met het duizelingwekkende record van 201.637 op 23 oktober 2021. Dankzij een ronduit spectaculaire piek op 19 oktober met ruim 215.000 exemplaren eindigde het jaartotaal voor de koperwiek in 2022 op bijna 250.000. Daarmee was het dit jaar de op twee na algemeenste soort. Verder verdienen ook grote zilverreiger (448), kievit (ruim 29.124) en goudplevier (4.619) een vermelding omdat ze in recordaantallen voorbij kwamen. De teller van de omvangrijke invasie van sijzen stokte pas na ruim 31.500. Geen record, maar wel veel.
Zeldzame soorten
Naast alle algemene soorten werden in 2022 ook regelmatig zeldzame soorten gezien, zoals minimaal zes vale gierzwaluwen, een roodstuitzwaluw en zeven Siberische boompiepers. Een selectie van schaarse soorten bestond uit o.a. acht koereigers (een record), drie ruigpootbuizerds, twee roodpootvalken, zes morinelplevieren, vijf kleinste jagers, meerdere kleine en grote burgemeesters, een vorkstaartmeeuw, een buidelmees, drie duinpiepers (vroeger algemener), 13 grote piepers, 14 Europese kanaries, vier ortolanen (vroeger veel algemener) en een dwerggors. En er zwom ook nog een bultrug voorbij.
Wat maakt deze telpost zo goed?
De theorie is dat er rondom Den Haag allerlei trekbanen samenkomen. Allereerst zijn er veel vogels die vanaf de Waddeneilanden de kust van Noord-Holland bereiken en dan de kust naar het zuiden blijven volgen. Een andere stroom komt meer uit het oosten, volgt de Afsluitdijk en voegt zich bij die eerste stroom. Een ander deel dat uit het oosten komt volgt juist de randen van het IJsselmeer en steekt dan aan de ‘onderzijde’ door naar de kust. Dan zijn er nog stromen die rechtstreeks de zee oversteken vanuit zowel Noorwegen als Engeland. Zodra ze de kust zien, volgen ze die. Hoe verder zuidelijk, hoe meer vogels dat zijn. Al deze stromen komen samen rond Den Haag. Uiteindelijk ‘botsen’ ze tegen de Delta aan, allereerst bij de Nieuwe Waterweg in Hoek van Holland. De grote waterpartijen breken de grote stromen vogels weer op, dus ten zuiden daarvan wordt de trek al weer wat minder geconcentreerd. In het voorjaar werkt het precies andersom: de trek is massaal in Zeeuws-Vlaanderen (Breskens), maar de Delta doet de stroom uiteenspatten. Daarom vliegen er in het voorjaar helemaal niet zo veel vogels langs De Vulkaan. Die trekken dan verspreid door het land.
Zonder tellers worden vogels niet geregistreerd. Tientallen mensen hielpen mee, maar de kern van meest fanatieke tellers van 2022 bestond uit Rob Berkelder, Sander Bik, Gerjon Gelling, Danny Laponder, Sjaak Schilperoort, Stephen Tas en Rinse van der Vliet.
3 reacties
Een mooi en verhelderend stuk, Vincent, en leuk om ook wat meer over de historie te weten (hoewel ik dat van de eerste lichting wel wist natuurlijk 😉 …). Dank!
@Roelof: tellen kun je inderdaad bij grote groepen in bijvoorbeeld tientallen doen, of honderdtallen – en dat zijn uiteraard schattingen. Vliegen er daarna nog een keer 3 over dan tel je die gewoon als 3. Of een enkeling gewoon als 1. Zodoende krijg je van die ‘wonderlijke’ totalen aan het einde van de telling: je telt dan de ronde schattingen en de exacte tellingen bij elkaar op….
201.637 vogels geteld op 23 oktober 2021. Fantastisch! Maar toch een vraagje van een — niet deskundige — vogelaar: hoe komen de tellers aan dit exacte aantal? Ik heb altijd gedacht dat het om benaderingsaantallen ging.
Een ontzettend mooi, goed geschreven en inspirerend artikel!